In de Duitse schilderkunst van de 16de eeuw treden twee grote namen naar voren : Albrecht Dürer, geboren in 1471 en Lucas Cranach de Oude, geboren te Kronach (Oberfranken) in 1472. Ze waren dus tijdgenoten, doch Dürer stierf op zevenenvijftigjarige leeftijd, terwijl Cranach eenentachtig jaar werd (hij stierf te Weimar in 1553).

Hij die voor het eerst een bezoek brengt aan het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten te Brussel, zal er ongetwijfeld zoals in elk groot museum een overweldigende indruk ondergaan. In de eerste plaats wordt hij er geconfronteerd met bekende werken waaraan beroemde en klinkende namen zijn verbonden.

Veertig jaar geleden, toen ik in Holland studeerde, ontdekte ik voor mijzelf Georges-Hendrik Breitner, de man met de geweldige schildershartstocht, de schilder van de actie, met zijn cavalleriestukken, zijn stadsgezichten van het bezige Amsterdam, met zijn straatmeiden, zijn trampaarden, zijn gebouwen in afbraak, zijn drukke scheepswerven.

Vaak is het zo dat het woord 'schilderkunst' onmiddellijk een gedachtenassociatie oproept met 'landschap'. Nochtans zijn er periodes geweest, soms tientallen jaren lang, dat het schilderen van natuur- of stadsgezichten niet bijzonder op prijs werd gesteld.

In 1952, naar aanleiding van het 350ste geboortejaar van Philippe de Champaigne, werd te Parijs en te Gent een retrospectieve gewijd aan het al te weinig bekende oeuvre van de meester, dat bij het publiek uiteenlopende meningen verwekte.

Men kan zich haast niet voorstellen dat iemand, die werkelijk van schilderkunst houdt, onverschillig aan Ensor zou kunnen voorbijgaan. Zijn begaafdheid is zo uitzonderlijk en zo groot, dat hij tot de kleine schaar van onvervangbaren wordt gerekend.

Toen een zekere Alfred Van de Walle een terracotta-kop in vrij gehavende toestand aan het voormalige Oudheidkundig Genootschap van Brugge ten geschenke gaf, kon hij nauwelijks vermoeden dat dit kunstwerk het eens tot het vedettestuk van het latere Gruuthusemuseum zou brengen.

Auguste Herbin maakt deel uit van de generatie die geboren werd in de wisselperiode tussen de 19de en 20ste eeuw (Quiévy 1882), waarin dank zij de neo-impressionisten en figu­ren zoals Cézanne en Gauguin, enkele plastische waarden werden herzien.

'Steengroeve te Fontainebleau' is het werk van één der voor­naamste Franse landschapschilders uit de 19de eeuw. Rond 1820 dringt de Romantiek door met vertegenwoordigers als Géricault en Delacroix.

Het streven naar beweging in de kunst dateert niet van van­daag : de ganse barok was erdoor gedreven. Op dynamische vormgeving door filmisch-flitsende beeldenreeksen ging men zich echter pas toeleggen in het begin van deze eeuw.

Het hoofdthema van ons schilderij is het laatste oordeel, voorgesteld in het bovenste register en door het Evangelie van Mattheus geïnspireerd. Op de jongste dag zal Christus de goeden van de kwaden scheiden zoals een herder de schapen van de bokken.

Het is opvallend dat er tussen de eerste werken van Van Severen en deze compositie 'Zwarte cirkel en vierkant' een nauw verband bestaat wat betreft een niet te definiëren aanwezig zijn van ruimtelijke rust. In dit schilderij is de beweging een beweging die de oneindigheid benadert.

Dit drieluikje, een aanwinst van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten van Antwerpen, houdt duidelijk verband met Tongerlo en zijn witheren. De letters ANTO, op de gesloten luiken aangebracht, zijn in verband te brengen met abt Antonius Tsgrooten. Hij bestuurde de abdij van 1504 tot 1530 en was een van haar grote bouwheren en maecenen.

De schilder van het werk 'De Legende van de H. Lucia' in de St.-Jakobskerk te Brugge kreeg de naam 'Meester van de Legende van de H. Lucia' en, steunend op stijlovereenkomsten, op iconografische herhalingen en op andere bijzonderheden, waren verscheidene werken rond die naam te groeperen.

'Men mag schilderen met alles, met pijpen, postzegels, prentbriefkaarten, speelkaarten, kandelabers, stukken wasdoek, losse boorden, behangpapier en dagbladen'.
Dat schreef Apollinaire in zijn 'Peintres Cubistes' van 1913.

Barend van Orley droeg in ruime mate bij tot de verspreiding van de toenmalige nieuwe stijl in onze gewesten. Met de landvoogdes en het hof had hij de belangstelling gemeen voor de klassieke oudheid. Met ontzag keek hij op naar de kunstenaars in Italië die toentertijd de toon aangaven.

Er mag worden beweerd dat wie tot de geestesinstelling en tot de diepe inzichten van Bruegel wil doordringen de aandacht moet gespannen houden op zijn tekeningen en prenten.

Het gaat om een echt portret. Zoals vaak gebruikt Raysse een foto om zijn schilderijen te maken, een foto van levende personen, liefst van mooie meisjes, maar ook van bekende kunstwerken zoals die van Cranach, Ingres of Prud'hon, zelfs van de meest banale prentkaarten.

In 1963 werd tijdens de opgraving in het hoofdkoor van de 0.-L.-Vrouwekerk te Kortrijk een overwelfd bakstenen graf gevonden. Door een later aangebracht gat in het gemetselde tongewelf kon onmiddellijk vastgesteld worden dat de vier binnenwanden met figuratief schilderwerk versierd waren.

Een eerste vraag die men zich kan stellen bij •het bekijken van dit portret is wellicht wie hier werd voorgesteld. Wie is deze man met wijde mantel en geplisseerde kraag, die de toeschouwer onderzoekend en tegelijkertijd ietwat dromerig aankijkt ? Algemeen wordt aanvaard dat Van Dyck hier Frans du Quesnoy uitbeeldde, een beeldhouwer uit onze gewesten.

In de halfduistere kooromgang van de 0.-L.-V.-kathedraal, achter het hoogaltaar, ligt - eenzaam en droomschoon - een vrouwelijke gestalte met gevouwen handen : het beeld van lsabella van Bourbon.

Het tekenen heeft in Rubens' kunst een geweldige rol gespeeld. Het enorme aantal der bladen van zijn hand, die thans nog te zien zijn in de voornaamste Europese en Amerikaanse verzamelingen, is daar op zichzelf al een bewijs voor. 

Salvador Dali De bekoring van St.-Antonius In 1946 richtten de filmproducers Albert Lewin en David L. Loew zich tot twaalf surrealistische schilders met het verzoek een werk te maken dat de bekoring van Sint Antonius zou voorstellen. Het schilderij moest figureren in hun film 'Bel Ami', naar een novelle van Guy de Maupassant.

Is dat schilderij een authentiek werk van de geniale Pieter Bruegel, de Oude ? We menen van niet. Toen we het voor het eerst bekeken, op de veiling van de verzameling Captain Spencer Churchill, in Londen, bij Christie, in 1965, waren we reeds die overtuiging toegedaan.