Binnen de Universiteit Gent is in 2018 het onderzoeks- en onderwijscentrum VANDENHOVE geopend dat zich richt op het raakvlak tussen architectuur en kunst. Het is opgericht op basis van een belangrijke schenking kunstwerken van het eind van de twintigste eeuw door de Luikse architect Charles Vandenhove (1927-2019).

Veertien jaar geleden was er ook een Ensorjaar, toen omdat de Oostendenaar 150 jaar geleden het levenslicht zag, nu omdat hij 75 jaar terug in de tijd de schildershemel besteeg. Curator Herwig Todts zwaait af bij het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen, maar niet zonder een knallend en breedvoerig orgelpunt met Ensors stoutste dromen. Het impressionisme voorbij.

Het MOU in Oudenaarde haalt dit najaar voor het eerst Margaretha van Parma voor het voetlicht. Een boeiende tentoonstelling brengt het verhaal van de keizersdochter die – bijna twee keer – landvoogdes van de Nederlanden was in de turbulente zestiende eeuw.

Vrouwen werden doorheen de geschiedenis vaak in de schaduw gezet, waardoor we er vandaag maar weinig over weten. Om dat historisch onevenwicht recht te zetten is de tentoonstelling Here We Are! Women in Design, 1900 – Today, te zien in Design Museum Brussels. Parallel loopt het luik Untold Stories - Vrouwelijke ontwerpers in België, 1880-1980, dat het onderwerp belicht in eigen land.

Historische Huizen Gent laat je in de Sint-Pietersabdij over de schouders van wetenschappers kijken terwijl ze zich buigen over een mysterie. De resultaten van nagelnieuw onderzoek nemen je mee naar de schatkamers van de Karolingers en de familiale vete waaruit het graafschap Vlaanderen is ontstaan.

Dat de Duitse expressionist Erich Heckel ook in ons land heeft gewerkt, kom je niet alleen te weten in het Oostendse Ensorhuis, waar zijn naam op de muur prijkt tussen de kunstenaars die de schelpenbaron audiëntie verleende. In het Museum voor Schone Kunsten van Gent en de imposante catalogus bij de tentoonstelling vertelt kunsthistoricus Lieven Van Den Abeele het hele verhaal.

Simpele oude parochiekerken, we beschouwen ze te gemakkelijk als vanzelfsprekend. Meestal zien we ze gewoon niet staan. En toch, na het bezoek aan vijf spectaculaire Leuvense gebedshuizen valt de charme van de Sint-Amanduskerk in Erps plots meer op.

In de rubriek STROOMOPWAARTS verkent Yves Joris de Belgische hedendaagse kunst. Zijn oog valt op kunstenaars die, klimmend naar de top, tegen de stroom in durven gaan: met verrassende onderwerpen, met vernieuwende technieken of met pertinente vragen. Deze editie: Musketon.

Een nieuwe tractaet, ghenaemt dat Batement van recepten is een vertaling van een zestiende-eeuws Italiaans boekje met alledaagse, praktische info dat lange tijd razend populair was. Maar hoe keek men er in die tijd naar? Wendy Wauters maakte een boekbespreking zoals die toen, bij de Nederlandse vertaling uit 1546, had verschenen kunnen zijn.

Het Nationaal Gedenkteken van het Fort van Breendonk, sinds 2017 een onderdeel van het War Heritage Institute, is een van de beste bewaarde materiële overblijfselen van de nazigruwel tijdens de Tweede Wereldoorlog in België. Een bezoek blijft je altijd bij, van de kille slaapzalen en de werf voor dwangarbeid tot de folterkamer en de executieplaats. 

Tussen 1886 en 1904 maakte James Ensor 129 etsen. Zonder veel technische bagage ging hij aan de slag met koperplaten en zuurbaden en kwam hij tot vernieuwende, bevreemdende prenten die nog steeds inspireren. Voor Ensor was etsen een mysterieuze, haast alchemistische activiteit.

Het fris vormgegeven boek Reflecties. Blikken op de Collectie Vlaamse Gemeenschap valt meteen met de deur in huis. De kunstkamer van Cornelis van der Geest (Rubenshuis, Antwerpen), in 1628 vereeuwigd door Willem van Haecht, beklemtoont dat verzamelen een kunst is - toch wanneer je het op de juiste manier wil doen.