Lang voor het ontstaan van de fotografie hadden kunstenaars in de 'Camera obscura' een mechanisch hulpmiddel gevonden bij het weergeven van de werkelijkheid. Wat is een 'Camera obscura' eigenlijk? Een gesloten, donkere ruimte, meestal een kastje, waarin de lichtstralen langs een kleine opening naar binnen dringen...

Misschien leerde ook u het werk van Jordaens kennen op grootmoeders koekentrommel: Soo d'oude songen  of De koning drinkt  waren lange tijd even populaire dekselversieringen als Rembrandts Nachtwacht in gedreven koperkleurig blik. Het waren succesvoorstellingen, en uit de lage kwaliteit van de reproduktie blijkt duidelijk dat dit succes niet te danken was aan de schilderkunstige kwaliteit van deze werken.

Toen de Japanse prentkunst omtrent het midden van de 19e eeuw tot het Westen doordrong, wekte zij onmiddellijk, zowel bij kunstliefhebbers en critici als bij kunstenaars, geestdriftige belangstelling op. Eerstgenoemden erkenden er een kunstschepping in terwijl de anderen er inspiratie tot hernieuwing van hun werk in zagen.

Om meteen maar een in de geest van menig kunstliefhebber diffuus aanwezig misverstand uit de weg te ruimen: het eigenlijke dorpslandschap, het gezicht op een of andere agrarische nederzetting  is als thema in onze schilderkunst en meer speciaal in het landschapsgenre ten onzent een grotere zeldzaamheid dan men op het eerste gevoel wel geneigd is aan te nemen.

Het houden van triomftochten en het optrekken van stadsversieringen is tot in onze eeuw bewaard gebleven. Redenen tot het organiseren van zulke feestvieringen waren steeds in overvloed aanwezig: nu eens was de geboorte van een prins of het huwelijk van een vorst en vorstin, dan weer een begrafenis (!) of een belangrijke militaire overwinning reden tot het aanmaken van indrukwekkende stadsversieringen.

De Laterna Magica of Toverlantaarn is een toestel waarmee beelden op glas, vergroot op de wand van een donkere kamer geprojecteerd worden. De illustraties in de boeken van Kircher en veel schrijvers-tijdgenoten, wijzen op het gebruik van de Laterna Magica als didactisch hulpmiddel om de zielen tot God te brengen. Vooral de jezuïeten bedienden zich van deze techniek en men mag aannemen dat menig schilder er niet voor terugschrok de kwellingen van de hel en het beeld van de duivel zeer duidelijk uit te beelden.

De belangstelling voor l' Art Nouveau is betrekkelijk jong en, gaarne toegegeven, lang niet algemeen. Men ziet er veelal een voorbijgaande bevlieging in, een uitbundige verdwazing en zelfs een decadentie die tot niets leidde, met het gevolg dat ze door veel intellectueel gevormde tijdgenoten niet ernstig opgenomen wordt. 

Om de in 1635 door Rubens ontworpen en onder zijn leiding uitgevoerde stadsversiering als uitgangspunt te duiden is een beknopte terugblik noodzakelijk. Vandaag gelden er naast artistieke ook sociale maatstaven. Beide zijn overigens slechts een deel van de maatschappelijke realiteit, de feestversiering zelf trouwens ook. Deze is op quasi elk gebied van een elitaire be­doening geëvolueerd tot een volkse werkelijkheid.

Wanneer wij vandaag denken aan een man die potten draait, dan denken we aan hem als aan een nogal individueel, individualistisch, zelfs wat eigendunkelijk kunstenaar. Dat is hij vandaag misschien, althans bij ons in het Westen. Dat was hij zeker niet in het verleden. 

Wanneer men over één of andere kunstuiting gaat praten of schrijven, dan heeft men al heel gauw - té gauw - de neiging het over stijl en stijlontwikkeling en zo te hebben. Men gaat etiketten plakken, men gaat indelen in vakjes, opbergen in kastjes en wegwijzertjes plaatsen van het éne kastje naar het andere. 

In de nacht van de 21ste juli 1944 werd de stad Kortrijk door een dubbele bomaanval geteisterd. Er vielen talrijke slachtoffers en talrijke gebouwen werden vernield. Een dantesk tafereel bood de brand van de Grote Hallen, waarvan de houten roosteringen en het gebint, met de prachtige collectie meubelen van het Museum van Oudheden, dat in de hallen ondergebracht was, in de vlammen opgingen.

Heidi de Nijn is als wetenschappelijk medewerkster verbonden aan de Stedelijke Musea van Mechelen.

In het œuvre van Veranneman komt één welbepaalde karakteristiek duidelijk naar voor: het Vlaams karakter van zijn stijl.  Ze schept een sfeer van rust, ze stimuleert de vreugde van het thuis-zijn, het zich thuis-voe­len.  Zijn leermeesters: Henry van de Velde, de Chinese meubel­makers en de Vlaamse schrijnwerkers bewaarden doorheen de geschiedenis een constante van degelijkheid en stijlzuiverheid. De keuze die hij voor deze af­levering van Openbaar Kunstbezit maakte vult dat beeld aan. 

De schilder Har Sanders is wat betreft een deel van zijn werk een materieschilder. Vaak vermengde hij zand door zijn verf, of volgde allerlei andere technische procédés om door middel van het materiaal zijn schilderijen een extra reliëf en uitstraling te geven. De keuze van Sanders' 'top-tien' der schilderkunst toont, meer dan welke toelichting en explicatie ook, wat de schilder zelf in zijn werk wil vatten en uitdrukken, hoe ànders dat werk er ook uit ziet.

Marte Röling geeft zelf geen kom­mentaar op de gekozen kunstwerken, om­dat ze niet wil 'vervallen in teorieën over kunst' die ze allemaal 'kletskoek' vindt. Zij heeft ze gekozen omdat zij ze 'leuk' vindt. De kunstwerken dan, want de ar­chitektuur komt uit die keuze voort. Wel wilde ze laten uitkomen dat er voor haar geen absolute criteria zijn waarin je kunst kunt onderbrengen. Er zijn vijf kunstenaars en zes architekten geïnterviewd. De citaten zijn letterlijk overgenomen om een zo goed mogelijk 'portret' te geven van de personen.

Etienne Elias is blijkbaar een gelukkig man. Zijn kunst is blij en speels en ademt een optimistische sfeer. Het was dan ook te verwachten dat hij weinig gecompli­ceerde schilderijen zou kiezen in Gent en Brussel. Hij gaat terug naar de minitieuze kunst van Van Eyck en de Vlaamse Primitieven, waarvoor hij een uitgesproken bewonde­ring heeft.  In zijn keuze verwijst hij tevens naar twee van zijn geestesgenoten, die samen met hem in de zestiger jaren de kelders van het kas­teel te Beervelde beschilderden: Raveel en Lucassen. Zijn voorliefde voor de Pop art spreekt uit zijn keuze van de Engel­sen Peter Phillips en Allen Jones.

'Architectuur' is een dubbelzinnig woord. De 'ware' architectuur die ons door de eeuwen heen beloofd werd, is nog steeds niet gerealiseerd. Ze werd de levenden en toekomstigen voorgespiegeld in bedwelmende bewoordingen, dat in elk geval, maar ook in visionaire verbeeldingsschetsen, intrigerende plattegronden en maquettes die het avontuurlijkste speelgoed overtreffen.

In de beschrijving van een paar schilderijen waarin kleur een belangrijke rol speelt wordt geprobeerd iets van de verschil­lende standpunten van kunstenaars over kleur naar voren te brengen. Wanneer een kunstenaar bepaalde kleuren gebruikt, heeft dit altijd een bedoeling. En dan is het van belang dat men inziet dat over kleur op een veel genuanceerder en preciesere wijze een standpunt kan worden ingenomen. 

Als typograaf is Jan van Toorn autodidact. Toch legt hij grote nadruk op vakmanschap bij de beoefening van zijn beroep. Dit vakmanschap is echter - hoewel het in het produkt duidelijk afleesbaar moet zijn - niet gebonden aan het gehoorzamen aan wetten en regels. Zijn werk immers getuigt juist van het doorbreken daarvan.

De keuze van tien kunstwerken die Dan Van Severen maakte voor deze serie is niet alleen interessant door de betekenis van deze werken zelf: zij vertelt ook veel over de persoonlijkheid van de kiezer. In feite kan men ze beschouwen als een soort zelfportret van Van Severen als schilder.

Stad na stad kreeg zijn monument, bijna altijd van een befaamd burger uit een ver verleden, een zeeheld, een schilder, een uitvinder, een volksdichter, en in de buurt van de residentie een koning of een stadhouder. Dat ging bijna automatisch, lijkt het wel, want waar je in Europa komt, overal staan ze op dezelfde manier.

De belangstelling voor de 19e-eeuwse architectuur is van zeer recente datum. Ongeacht het bestaan van belangwekkende studies als die van Hitchcock (1958) en Collins (1965) had de architectuurkritiek tot voor kort voor deze periode slechts misprijzen over. 

Brugge is een stad die in een reproduktie is veranderd, - en daarom niet meer veranderen kan. Dat is het noodlot van alle monumenten, waarvan het verleden veel belangrijker is dan het heden. Het heden verandert daar in het verleden: heel wat nieuwe gebouwen worden nu, in Brugge, in een twintigste-eeuwse, enigszins aangepaste neogotische stijl gebouwd.

Het Joods Historisch Museum heeft steeds tot doel gehad een aanschouwelijk beeld te geven van het joodse religieuze leven en van de geschiedenis der joden in Nederland. Daartoe is een collectie bijeengebracht van joods-liturgische kunst, en is de verzameling van kunstvoorwerpen en documenten, die de geschiedenis der joden in Nederland illustreert, geleidelijk uitgebreid.