Archief

Doorgaans wordt aangenomen dat het 18e-eeuwse Vlaamse kunst- en cultuurleven op een laag pitje brandde. Nochtans bezit Vlaanderen een schat aan gewoonweg prachtige 18e-eeuwse gebouwen en interieurs, waarvan de talrijke kastelen en burgerhuizen (hotels) de meest indrukwekkende zijn.

Als typograaf is Jan van Toorn autodidact. Toch legt hij grote nadruk op vakmanschap bij de beoefening van zijn beroep. Dit vakmanschap is echter - hoewel het in het produkt duidelijk afleesbaar moet zijn - niet gebonden aan het gehoorzamen aan wetten en regels. Zijn werk immers getuigt juist van het doorbreken daarvan.

Kleur kunnen we alleen maar zien. Materialen en vormen, behalve getekende vormen, kunnen we ook nog betasten of pakken en er op die manier een indruk van krijgen. Om via een afbeelding een indruk te krijgen van een willekeurig ding is het bijna altijd voldoende hiervan alleen de omtrek te zien, terwijl het in het geheel niet voldoende is om alleen de kleur te zien. 

'Architectuur' is een dubbelzinnig woord. De 'ware' architectuur die ons door de eeuwen heen beloofd werd, is nog steeds niet gerealiseerd. Ze werd de levenden en toekomstigen voorgespiegeld in bedwelmende bewoordingen, dat in elk geval, maar ook in visionaire verbeeldingsschetsen, intrigerende plattegronden en maquettes die het avontuurlijkste speelgoed overtreffen.

Om meteen maar een in de geest van menig kunstliefhebber diffuus aanwezig misverstand uit de weg te ruimen: het eigenlijke dorpslandschap, het gezicht op een of andere agrarische nederzetting - dit wil zeggen een door hun inplanting rond een kerkje, plein of dries, heel duidelijk hun samenhorigheid verradende groep landelijke woningen.

Toen de Japanse prentkunst omtrent het midden van de 19e eeuw tot het Westen doordrong, wekte zij onmiddellijk, zowel bij kunstliefhebbers en critici als bij kunstenaars, geestdriftige belangstelling op. Eerstgenoemden erkenden er een kunstschepping in terwijl de anderen er inspiratie tot hernieuwing van hun werk in zagen.

Misschien leerde ook u het werk van Jordaens kennen op grootmoeders koekentrommel: Soo d'oude songen (Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, Antwerpen) of De koning drinkt (Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Brussel) waren lange tijd even populaire dekselversieringen als Rembrandts Nachtwacht in gedreven koperkleurig blik. 

In onze gemeenschap bestaat er zoiets als een bijna onbekende en dus onbeminde serie kunstdisciplines, waarover iedereen al naargelang het hem uitkomt zijn ideeën formuleert, met of zonder kennis, ten goede of ten kwade. Vandaar dat we dachten hier toch ook enkele opmerkingen te mogen plaatsen.