STROOMOPWAARTS: De snelste streek
Artikel
In de rubriek STROOMOPWAARTS verkent Tamara Beheydt de Belgische hedendaagse kunst. Haar oog valt op kunstenaars die, klimmend naar de top, tegen de stroom in durven gaan: met verrassende onderwerpen, met vernieuwende technieken of met pertinente vragen. Deze maand: Shirley Villavicencio Pizango in Geukens & De Vil.
Geukens & De Vil heropent na de coronacrisis met een frisse wind: de werken van Shirley Villavicencio Pizango (°1988) brengen het zomerse weer naar binnen. De toegankelijke, maar niet eenduidige schilderijen in haar tweede solotentoonstelling handelen voornamelijk rond haar familie en haar achtergrond, maar openen ook deuren naar bredere betekenissen.
Shirley Villavicencio Pizango in Geukens & De Vil
Villavicencio Pizango is van Peruviaanse oorsprong. Ze kwam als adolescent naar België en woont en werkt nu in Gent. Terwijl ze stilaan naam maakt in de Belgische hedendaagse kunstscène, blijft de cultuur waarin ze opgroeide een belangrijke invloed. Ze schildert vaak familieleden en vrienden, en vindt inspiratie in, onder andere, de Peruviaanse Nazcalijnen; gigantische lijntekeningen in de woestijn, duizenden jaren geleden vervaardigd en vanuit de lucht zichtbaar. Ook moderne kunstenaars als Paul Gaugain, Henri Matisse, Diego Rivera en Frida Kahlo hebben zichtbaar een indruk op haar nagelaten.
Shirley Villavicencio Pizango in Geukens & De Vil
Uitdrukking
Wat opvalt aan de schilderijen, is dat de penseelstreken zeer vluchtig aangebracht zijn. Naar eigen zeggen schildert de kunstenares “graag snel en veel”. Daarom schildert ze meestal met acrylverf, want die droogt sneller. Van veraf lijkt het misschien alsof haar werken goed vol staan, maar hier en daar zijn zones waar het doek nog blootligt. Met gerichte streken schildert ze haar onderwerp, zonder franjes, zonder onnodige opvulling van het doek. Wat niet tot de essentie behoort, komt er niet op.
Met slechts enkele snelle, spontane gestes weet ze nochtans erg gevatte portretten over te brengen. Ondanks de snelle stijl vormt ze buitengewoon nauwkeurige en herkenbare gelaatstrekken. Hoe vluchtig en dun de verf ook is, de donkere ogen en witte lippen van haar personages bezitten meestal een diepgaand menselijke uitdrukking. Ondanks de snelheid van haar techniek, schildert ze deze personen met veel genegenheid.
Shirley Villavicencio Pizango in Geukens & De Vil
Olympia
Villavicencio Pizango brengt ook vaak zichzelf in beeld, op een oprechte, authentieke manier. Eén van de grootste werken in de tentoonstelling en een van de meest tot de verbeelding sprekende beelden, is een schilderij waarop de kunstenares zichzelf languit op een rotan ligstoel toont. De compositie is een duidelijke referentie naar Edouard Manets wereldberoemde ‘Olympia’ (1863). Toch zijn vooral de verschillen met dit canonwerk tekenend. In Manets schilderij ligt een witte dame volledig naakt languit op een sofa. Onder meer door de bloem in haar haar en haar uitdagende blik, wordt doorgaans vermoed dat het om een dame van lichte zeden gaat. Op de achtergrond zien we een donkere persoon met een onderdanige houding.
Wat vooral belangrijk is aan ‘Olympia’ is haar blik: ze kijkt de kijker recht in de ogen. Ze is zich volledig bewust van haar kijkers en schaamt zich niet voor haar naaktheid. Villavicencio Pizango schildert zichzelf gekleed. Het interieur is anders: er staat een plant op de voorgrond (overigens spelen kamerplanten wel vaker een rol in haar werk) en een klein portret hangt op de achtergrond tegen de muur. Hier geen donker nevenpersonage, maar het is veelzeggend dat in dit geval het hoofdpersonage een donkerdere huidskleur heeft. De vrouw ligt er wat onwennig bij, haar armen en benen in een wat vreemde beweging naar voren gebracht en haar hoofd half liggend in een oncomfortabele hoek. Ook zij kijkt de kijker aan, maar haar blik lijkt er meer een van onverschilligheid.
Met dit werk schrijft Villavicencio Pizango zich (bewust) in in de kunstgeschiedenis. In de tentoonstelling reflecteert ze over haar familie en achtergrond, maar ook over haar positie als kunstenaar. Met haar snelle penseelstreken schildert ze frisse, persoonlijke maar toch gelaagde verhalen, die de kijker soms uitnodigen tot eenvoudige verwondering, en soms aanspreken tot een diepgaandere, associatieve gedachtestroom.
Tentoonstelling
Shirley Villavicencio Pizango, Under the Same Moon with Stars as Shelter in a Land of Sand, loopt tot 11 juli 2020 bij Geukens & De Vil, Leopoldplaats 12, Antwerpen.
