Nieuw glascentrum in Lommel - Een huis voor glas, kunst en educatie
Artikel
Met het Glazen Huis is Lommel een attractie en een centrum rijker. Wie het plaatsje bezoekt, kan het gloednieuwe gebouw nauwelijks ontlopen. Zijn kegelvormige spits priemt opzichtig een gat in de wolken en markeert overweldigend de skyline van het sluimerende Limburgse stadje.
Cultuuras
De kegel van het Glazen Huis Project P. Samyn en Partners, architecten en ingenieurs
© Marie-Françoise Plissart
Voorlopig valt het Glazen Huis onder toezicht van de toeristische dienst van de stad. Volgend jaar zal het deel uitmaken van wat genoemd wordt het Regionaal Toeristisch Bezoekerscentrum(RTB). Dat houdt in dat het glascentrum een uitstraling beoogt tot over de stadsgrenzen heen. In het zog van dit centrum zullen dan een resem streekproducten worden verkocht zoals kaas, bier en brood van de abdij van PosteL Maar de bedoeling achter het centrum is het glasverhaal uit te dragen. Een verhaal dat vertrekt vanuit de grondstof van glas namelijk het witte kwartszand uit de streek. Het is heus geen toeval dat uitgerekend op deze plek een glascentrum werd opgericht. Lommel, Dessel en Mol gelden als belangrijke centra voor zandwinning. Hier vind je Sibelco. Met wereldwijd meer dan 245 productie- eenheden is het bedrijf pionier en marktleider in de ontginning, veredeling en distributie van belangrijke industriemineralen. Het witzand wordt verwerkt in glas, maar ook in glaswol, glasvezel en pc-schermen, of in zonnecellen, computerchips, gsm's, kwartshorloges, gietvormen, waspoeders en slijpschijven. "Het kwartszand heeft een grote zuiverheid en is uiterst geschikt voor de aanmaak van glas," weet de nieuwbakken coördinator Jeroen Maes die daarnaast ook als glaskunstenaar door het leven gaat.
Met de bouw van het Glazen Huis heeft de stad Lommel een duidelijk signaal gegeven dat ze hedendaagse architectuur hoog in het vaandel draagt. Toch is het Glazen Huis geen alleenstaand architecturaal wapenfeit. Wie naar Lommel trekt, ontdekt niet alleen overrompelend natuurschoon maar kan vandaag ook zijn architectuur bewonderen. Recente publieke gebouwen kregen een monumentaal karakter, met oog voor architecturale kwaliteit en met een zekere belevingsgraad zoals het betaamt in een evenementeneconomie. In 2002 werd de evenementenhal De Soeverein, een ontwerp van het Italiaanse stel Afra en Tobia Scarpa in samenwerking met Vittorio Simoni, opgetrokken in een bosrijke omgeving. Vioolvirtuoos André Rieu speelde tijdens openingsconcert voor 6.000 toeschouwers. Drie jaar later was het de beurt aan de gevierde architect Jo Crépain. Hij bedacht een riant stadhuis dat vandaag onder de wat weke benaming 'Huis van de stad' de toekomst afwacht. Het was de vorige burgemeester, Louis Van Velthoven, die de stad impulsen gaf op het vlak van architectuur en ruimtelijke ordening. Bovendien pakt Lommel systematisch de ontsluiting van dichtgeslibde binnengebieden aan. Dat is ook het geval voor het Glazen Huis, dat een doorgang creëert naar het verderop gelegen cultuurcentrum De Adelberg. Daarmee creëerde de stad in één klap een cultuuras.
De kegel van het Glazen Huis Project P. Samyn en Partners, architecten en ingenieurs
Hedendaagse technieken
Er zijn genoeg goede redenen te vinden voor een glasmuseum in Lommel. Vooreerst is er de link met het hagelwitte zand. Ten tweede is de stad Lommel al een hele tijd bezig met het aanleggen van een glasverzameling. Jeroen Maes: "Elk jaar heeft de kunstcommissie een budget om glas aan te kopen. Die stukken staan nu nog verspreid in het Huis van de stad en in het Burgemeestershuis. De bedoeling is dat deze stukken naar het glascentrum verhuizen. Niet dat we hier de ruimte hebben om ze allemaal te tonen maar ik kan de stukken wel gedeeltelijk exposeren tussen twee evenementen door. Ze vormen een uitstekende illustratie om bijvoorbeeld hedendaagse technieken toe te lichten. De leek informeren is een belangrijke opdracht. Maar nogmaals, we mikken niet alleen op specialisten ook op passanten en toeristen die van nabij het glasblazen vanuit de tentoonstellingsruimte kunnen gadeslaan. Die link met de buitenstaander willen we in geen geval missen."
Officieel wordt het centrum aangeduid als het Vlaams Centrum voor Hedendaagse Glaskunst. Voor Jeroen Maes is deze term te beperkt. Hij ziet het liever wat breder, als een centrum voor glas, een centrum waar je kunt tonen wat je met glas allemaal kunt doen. In dit perspectief wil Maes op verschillende manieren glas voor het voetlicht plaatsen. Onder meer met tentoonstellingen van beeldende kunstenaars zoals de openingstentoonstelling die het werk van Koen van Mechelen in de kijker zet. De uit Limburg afkomstige kunstenaar is sinds jaar en dag begaan met de beste glaskunstenaars voor zijn project Cosmopolitan Chicken. Voorts is Maes steevast van plan om de internationale toer op te gaan.
Er is een grote glaskunstwereld en die mag best getoond worden
Verder wil de coördinator thematische exposities waarbij bepaalde facetten worden belicht. Bijvoorbeeld de confrontatie tussen designglas en archeologisch glas.
Rechts: Koen Vanmechelen kreeg als eerste beeldend kunstenaar een tentoonstelling in het nieuwe glascentrum
Links boven: De kegel is een visuele attractie Project P. Samyn en Partners, architecten en ingenieurs
Links onder: De oven en het atelier van het glascentrum
Ledlampjes
Het kersverse gebouw is een brok in het oog springende architectuur van Samyn en partners, een naam die in architectuurland een belletje doet rinkelen. Samyn is vooral gekend voor zijn staalbouw en dat keurmerk heeft hij ook in Lommel achtergelaten. De toren is een welgemeend fantasietje. Je kunt via heel wat trappen boven in de spits, zestien meter boven de grond, genieten van een riant uitzicht over de stad. Sommigen noemen het geslaagde sensatie- of belevingsarchitectuur, anderen zullen er moeite mee hebben omdat de constructie tegenover broze en breekbare glasobjecten te verpletterend overkomt. Weer anderen betwisten de functionaliteit van het gebouw als tentoonstellingsruimte.
In het concept van de Brusselse architect schuiven twee volumes in elkaar. Een zes meter hoge glazen kist en een verdieping onder de grond herbergen expositieruimte. Het publiek kan vanuit de tentoonstellingsruimte in het atelier kijken waar de smeltoven dag en nacht opgestookt wordt tot 1.200 graden. De glazen kegel van Samyn wil blikvanger en attractiepool zijn. Het is een spel van opgestapelde driehoekige raamkaders die het oog verstrooit. 's Avonds sieren honderden ledlampjes in wisselende kleuren de opzichtige kegel.
Oorspronkelijk wou architect Philippe Samyn de zintuigen nog meer strelen met klanksensoren, beeldprojecties en zelfs met een geurinstallatie binnen de conische structuur. Maar zoals het gebouw zich vandaag manifesteert, is het voor Lommel meer dan genoeg.
Educatie
Lommel is een toeristische treklijster bij uitstek. Maar liefst 1 miljoen bezoekers komen jaarlijks naar het plaatsje afgezakt. Center parcs, Vossemeren, de talrijke fiets- en wandelroutes in de omliggende natuurgebieden zijn nu eenmaal erg in trek. De streek vormt een leuk en spannend alternatief voor de Ardennen. Het gloednieuwe glascentrum is in dit aanbod een prettige nieuwkomer, zo men wil een attractie van formaat zowel door zijn functie als door zijn verschijning. Meer nog het glascentrum is uniek voor Vlaanderen. De Walen zijn wat glas betreft rijkelijker bediend. Zij hebben Val Saint Lambert en in Charleroi werd recent het Musée du verre geïnstalleerd. Echter ligt in Lommel het accent niet uitsluitend op tentoonstellingen.
Behoudens exposities zullen in Lommel eveneens demonstraties worden gegeven door glaskunstenaar Jeroen Maes, freelancers en glasspecialisten uit het buitenland. De objecten die ter plaatse worden aangemaakt zullen in de aangrenzende winkel aan de man worden gebracht. In het pakket educatie zullen voorts workshops in eigen beheer worden georganiseerd, zowel voor beginners als gevorderden. Geïnteresseerden kunnen het allemaal zelf eens uitproberen. De glasopleiding verloopt in samenspraak met Syntra. Bepaalde technieken als glas-in-lood en lampwerk komen daarin aan bod.
Laatstgenoemd discipline betreft glas dat met de hand wordt vervormd en bestemd is voor labo's. Jeroen Maes: "We willen ook glasblazen aanbieden en verder is er een samenwerking met het Noord Limburgs Instituut voor Kunstonderwijs(NIKO) die net met een glasafdeling is begonnen en met ons gaat samenwerken.'Bezoekers kunnen dagelijks het glasatelier in volle werking zien. Je ziet het niet alleen, je voelt het ook aan de temperatuur, die in het expositiezaaltje erboven, behoorlijk kan oplopen. Geen glas zonder warmte.
Tentoonstelling
- Het Glazen Huis
Van 26 augustus tot 27 december 2007. - The Accident. The Cosmopoliton Chicken. Koen Van Mechelen. Nog tot 7 augustus 2007.
- Meesters en techniek. Technieken binnen de hedendaagse glaskunst.
