Kapwani Kiwanga - Rootwork

Parallel aan de tentoonstelling Victor Horta en de grammatica van de art nouveau creëerde de Frans-Canadese kunstenares Kapwani Kiwanga een nieuw werk op uitnodiging van Bozar: een vloerkleed met een decoratief bloempatroon dat de titel Rootwork kreeg.

Dit monumentale vloerkleed van meer dan 20 m2 roept – met zijn bloemmotieven en kromme lijnen – de visuele taal op van Horta, een van de grondleggers van de art-nouveaustijl en de architect van het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel. Naast deze formele verwijzingen doet het werk van Kapwani Kiwanga ook vragen rijzen over de geschiedenis. De geschiedenis van planten en machtsverhoudingen.

"De uitnodiging naar Brussel bracht me ertoe te focussen op de planten of de producten ervan die in België werden ingevoerd. Ik wilde de farmacologische en nutritionele toepassingen begrijpen, maar ik vroeg me ook af hoe Europa geïnteresseerd was in deze producten omwille van hun commercieel potentieel."

Kiwanga richt zich in haar op research gebaseerde werkwijze vaak op gemarginaliseerde of vergeten geschiedenissen. Haar veelzijdige werk verkent de relaties tussen historische verhalen en machtssystemen en krijgt vorm in betekenisvolle materialen. Kiwanga ontwikkelt wat ze 'exit-strategieën' noemt, werken die de bezoekers uitnodigen om dingen vanuit verschillende invalshoeken te bekijken en manieren te vinden om de toekomst anders te benaderen. Haar werk gaat net zo goed over vooruitkijken als over het onderzoeken van het verleden.

Voor Rootwork putte Kiwanga uit de archieven van de Plantentuin van Meise, aan de Brusselse rand. De planten die op het tapijt staan afgebeeld, werden door de kunstenares gekozen wegens hun rol in de geschiedenis tussen België en de Congolese regio. De rubberliaan herinnert aan de exploitatie en commercialisering van natuurlijke hulpbronnen, terwijl de baobabbloem onder meer verwijst naar het belang van sociale verbinding.

Door haar creaties biedt Kapwani Kiwanga ons stof tot nadenken over onze relatie met het milieu en maakt ze op poëtische wijze vergeten verhalen of verstoorde machtsverhoudingen zichtbaar.

In dit imposante tapijt – gemaakt van wol, linnen en tencel – drukken het materiaal, de vormen en de kleuren een zachtheid uit die in fel contrast staat met het geweld en de verhalen van overheersing. “Het zijn de strategieën voor het 'normaliseren van geweld' – die ook terug te vinden zijn in de esthetiek van de art nouveau – die ik probeer bloot te leggen", legt Kiwanga uit.