Terugblik 1 - Openbaar Kunstbezit in Vlaanderen « zesde jaargang « 1968

Aan hem de delicate taak om een breed publiek gevoelig te maken voor een recent abstract werk dat velen zelfs niet als kunst beschouwen. Callewaert is niet aan zijn proefstuk toe om weinig populaire kunstvormen aanvaard- baar te maken. Hij was een van de drijvende krachten van G 58, de avant­ gardegroep uit Antwerpen die het Hessenhuis van een stoffige opslagplaats in een gonzend cultureel centrum avant la lettre wist om te toveren.

Callewaert maait de criticasters het gras voor de voeten door te stellen dat Moeschal een werk gemaakt heeft dat geen uitleg vergt. Het heet heel toepasselijk Teken en dat is het ook. Geen gemaksoplossing, want meteen wijst hij op de functionaliteit van het monument. Het is een baken die de rommelige overgang van stad naar platteland ordent. En die ordening is een manier van "bezieling" van het landschap. Poëtische en treffend omschrijft hij het werk met zijn "tegelijk groots en luchtig gebaar" als "een halfgeopende vorm, klaar als het ware om op te stijgen, en met het wuivend elan van een groet."

De automobilist, diegene voor wie het kunstwerk bedoeld is, hoeft het niet te detailleren. De vorm is eenvoudig en is er meer om "gevoeld" te worden dan wel bekeken. Het  werk past in de logica van een autosnelweg en "integreert zich in de dynamiek van het verkeer." Het is interessant om vast te stellen hoe Callewaert op de eigenheid van het fenomeen van de autosnelweg doorboomt. Ons land telt op dat ogenblik slechts twee  significante  autowegen, het overaanbod zou pas in de latere decennia volgen.

Terecht verwijst hij naar een ander even significant werk van Moeschal: "de Pijl van de Burgerlijke Bouwkunde, gebouwd voor de wereldtentoonstelling van 1958 en die nog steeds, samen met het Atomium, de Heizeivlakte domineert." Vandaag weten wij dat die toestand enkele jaren later brutaal werd vereenvoudigd. De elegante pijl van Moeschal werd in 1970 opgeblazen. Desondanks blijft hij een referentiepunt in zijn werk, zo bijvoorbeeld op de tentoonstelling Architectonic (Betongevels in Brussel 1958-1980) die momenteel in het Atomium loopt. De heldere tekst van Marc Callewaert is beduidend korter dan de modale commentaartekst in Openbaar Kunstbezit. De auteur vond het weinig zinvol uit te weiden over de biografie van de kunstenaar of over de stijlkenmerken van zijn werk. Zijn lezer (en luisteraar en kijker) aan het denken zetten over de autosnelweg als 'environment' leek hem meer aangewezen. Haast een halve eeuw later kunnen wij die intuïtieve keuze maar beamen.

De reproductie bij het artikel is een pareltje an sich. Het is een nachtopname van het beeld van Moeschal, hel verlicht op een grasberm die dringend gemaaid had moeten worden. Witte en rode  lichtstrepen herinneren  aan het matig verkeer dat voorbijraast op een autosnelweg zonder vangrails. Een hoogst eenvoudig verkeersbord maakt duidelijk dat op het volgende rondpunt  (de term rotonde  was destijds enkel in Nederland bekend) de automobilisten naar Antwerpen rechts moeten afslaan, die voor Aalst, Gent en Oostende rijden rechtdoor, voorbij het tankstation. Op de achtergrond priemen de eerste woonblokken van de grootstad tussen de boomkruinen te voorschijn; zij worden bekroond met ragfijne tv-antennes; er is ook nog een bouwkraan op een appartementsgebouw in aanbouw. Een modernistisch decor, sfeervol en optimistisch. Je zou voor minder aan bermtoerisme willen doen.