STROOMOPWAARTS: (H)erkenning bij Sylvie De Meerleer
Artikel
In de rubriek STROOMOPWAARTS verkent Indra Devriendt de Belgische hedendaagse kunst. Haar oog valt op kunstenaars die, klimmend naar de top, tegen de stroom in durven gaan: met verrassende onderwerpen, met vernieuwende technieken of met pertinente vragen. Deze maand: Sylvie De Meerleer in Rhythm is a Drawer.
Het werk van Sylvie De Meerleer is subtiel, uitgepuurd en het voelt vertrouwd aan. Ze verbeeldt de constante dynamiek die in alles aanwezig is zonder dat we ons daarvan bewust zijn. Die voortdurende beweging creëert ze op een drager, waarin ze zichzelf en de toeschouwer meezuigt. We kunnen ernaar blijven kijken.
‘Zonder titel’, 2019, 48,0 x 63,75 cm, houtskool en naald op wit papier.
Na een lange periode van figuratief tekenen, liet Sylvie De Meerleer (°1986, Brugge) een aantal jaren geleden het vormelijke aspect los. Nu herleidt ze haar tekeningen tot de essentie door lijnen en/of punten op een drager te zetten. Ze werkt met eenvoudige materialen. Zo tekent ze met grafiet op papier of prikt met een naald gaatjes erdoor. Ze gebruikt diverse grijswaren en insinueert dynamiek, terwijl de drager fungeert als ruimte in rust. Het spel van licht en donker is een essentieel aspect van haar werk. Haar reeksen vormen een coherent dynamisch systeem, wat ze versterkt door haar bladen papier tot aan de randen vol te tekenen. Het is een stroom die eindeloos doorgaat.
In haar reeksen gebruikt ze een afwisseling van licht en donker. Samen met de grotere en kleinere punten of lijnen zorgt die afwisseling voor clusterende, meanderende of cirkelvormige bewegingen. Die primaire bewegingen zijn zowel in de mens, natuur en ons universum terug te vinden.
‘Black Goddess / White Entities’, 2019, 9-luik van 235,5 cm x 163,5 cm, Witte inktstift van Faber Castell op zwart, Japans papier
Puntjes
De Meerleer bevraagt de witte drager en tekent na verloop van tijd vaak op een zwarte ondergrond. Ze verkiest hoe langer hoe meer punten boven lijnen. Met een witte inktstift vult ze bladen papier met talloze puntjes. Bij een nieuwe stift is de inkt dekkend en contrasteert met de zwarte drager. De snelheid waarmee de inkt in het papier zuigt, zorgt voor gelijkmatige puntjes in grootte en vorm. Ze leunen dicht tegen elkaar aan en golven in lange rijen over het papier. Naarmate de stift uitdroogt, zijn de puntjes subtieler, transparant tot haast onzichtbaar. Ze vormen clusters van ongelijke stipjes, die gradueel in elkaar overvloeien tot een schakerend veld. De zwarte drager refereert meer dan de witte aan een oneindige diepte of ons universum waarin haar punten oplichten. Hier ontwikkelt zich in haar werk het gegeven van iets dat aanwezig is in het niets. Dat werkt De Meerleer verder uit in tekeningen waar puntjes eilanden vormen op een zwarte drager of een veld van puntjes dat plots stopt.
‘De-Centered Spirals’, 2020, 54.5 x 78.5 cm, witte inktstift van Faber Castell op zwart Japans papier
Hier ben ik
Stap voor stap evolueert haar werk en maakt De Meerleer haar positie kenbaar binnen het samenhangende, dynamische systeem. Ze vertrekt vanuit een punt, wat een centrum op haar blad papier vormt, alsof ze toont ‘hier ben ik’. Van daaruit tekent ze een spiraalvormige beweging. Die cyclische beweging is eigen aan het leven op aarde en vinden we ook terug in het heelal. Alles deint uit, beweegt en verandert continu. Vanuit een punt komen we steeds op een andere plaats uit. Dat is ook wat er met ons als mens gebeurt. Zonder dat we het beseffen ontstaat alles in een draaiende beweging. Zodra we ons vestigen, beginnen we de ruimte daarrond te verkennen. Het is iets onweerstaanbaars.
We zien dat in het werk van De Meerleer. Ze zet een punt en gaat in een vloeiende, cirkelvormige beweging verder. Dat is hoe wij als mens een ruimte innemen. We herkennen dat onbewust en daarom ervaren we het als iets moois en heeft het een enorme aantrekkingskracht. De Meerleer tekent veel variaties op de spiraal. De spiraal deint uit tot buiten de drager of vormt een eiland in een blad papier. Het centrum van de spiraal verplaatst zich naar de rand of buiten het blad, waardoor enkel de uitdeiningen zichtbaar zijn. Of ze meandert van de ene spiraal naar de andere. De herhaling blijft boeiend omdat de bewegingen, lichtintensiteiten en puntjes altijd een beetje anders zijn.
‘The Wall is as Soft as Lace’, in situ Hal Exporuimte Biekorf, Brugge, 2020, hamer/ beitel in muur.
Ruimtelijk
The Wall is as Soft as Lace is een werk van De Meerleer dat sinds de zomer van 2020 op de muur van Exporuimte Biekorf in Cultuurcentrum Brugge te zien is. Het is de eerste keer dat ze de muur als drager gebruikt. In het midden van de muur klopt ze een puntje in de bezetting en daarmee plaatst ze zich in die ruimte. Dat is de start van een reusachtige spiraal waarmee ze de tentoonstellingsruimte inneemt. Het spoor dat ze achterlaat is een wolk van ontzettend veel puntjes. Tijdens het kloppen van de puntjes merkt De Meerleer gaandeweg dat de muur begint te leven. Hoe dichter ze de puntjes bij elkaar zet, hoe meer de onderliggende verflagen loskomen. Door uit te deinen van het middelpunt ontstaat er bijkomend een stuwende kracht naar het midden toe, wat voor blazen in de bezetting zorgt. Het ruimtelijke aspect, de grootte en de golvende textuur versterken de beweging. De spiraal komt los van de muur. Naast die dynamiek wijst ze met dit werk op de gelaagdheid van de dingen. Ze verbindt haar werk met handelingen op de muur van kunstenaars die haar voor gingen. Het resultaat is bijzonder: fragiel in details, pakkend als geheel.
‘Zonder titel’, 2020, 13,5 x 20,3 cm, gouden draad en naald op Japans papier
Interpretatie
De Meerleer gaat terug naar de basis en vindt zichzelf opnieuw uit. Op een bepaald moment kiest ze voor Japans papier en gebruikt ze goud als kleur. Ze naait spiralen en cirkels met gouddraad op papier en zoekt zo naar een nieuwe uitdaging. Met precieuze materialen geeft ze opnieuw invulling en interpretatie. Door haar werk terug op te bouwen, weet ze verwondering voor eenvoud op te roepen terwijl het eigen is aan de mens om steeds naar het uitgewerkte te zoeken. Zodra we een punt in een ruimte zetten, hebben we een focus en willen we die ruimte benutten en preciseren. Dat doet De Meerleer niet alleen met haar materiaalkeuzes, ook de basisvormen werkt ze stilaan verder uit. Lijnen en punten evolueren naar vormelementjes. Ze werkt momenteel aan een 16-luik Growth waarop ze een spiraal met gouden vormelementen tekent. Met die vlakjes sluipt het vormelijke aspect terug in haar werk. Ook die verandering is dynamiek. Een goede kunstenaar zoekt een grens op en legt iets bloot. De Meerleer tekent de dynamiek van ons leven: hoe alles samenhangt en voortdurend vloeit en verandert.
Tentoonstelling
Rhythm is a Drawer van 28 januari 2021 tot en met zondag 7 maart 2021 in exporuimte Biekorf, Sint-Jakobsstraat 8, 8000 Brugge (via het Anna Vercammenplein) en in Kunstenruimte Bogardenkapel, Katelijnestraat 86, 8000 Brugge. Gratis toegankelijk van do-zo van 14-18u.
