Hedendaagse fotografie in historische huizen
Artikel
Fotografieliefhebbers kunnen in 2015 hun hart ophalen in Gent. In het voorjaar was er pionierswerk van Julia Margaret Cameron te zien in het Museum voor Schone Kunsten (MSK), deze zomer is het de beurt aan het eigentijdse werk. Met 80 Days of Summer – Stories of Identity organiseert Historische Huizen Gent (HHG) haar eerste tentoonstelling, met namen uit binnen- en buitenland.
HHG verenigt zeven monumenten: het Gravensteen, het Belfort, de Sint-Pietersabdij, de Sint-Baafsabdij, het Hotel D'Hane Steenhuyse, het Museum Arnold Vander Haeghen en het stadhuis. Het fotofestival strookt met hun ambitie om die monumenten te ontsluiten en een brug te slaan naar de actualiteit. Het Gravensteen en stadhuis doen niet mee, maar enkele musea vullen die leemte. De fototentoonstelling heeft het thema identiteit. De locaties zijn niet toevallig gekozen: historische huizen zijn landmarks van de stad Gent en bepalen in niet geringe mate haar identiteit.
De Sint-Pietersabdij, niet aan haar proefstuk toe wat betreft fototentoonstellingen (recent o.m. Robert Capa en Bieke Depoorter), staat met vijf exposities centraal. Voor The Inner Circe of Europe reisde Gert Verbelen door de eurozone om landschappen en personen te fotograferen. Zijn werk reflecteert over de eigenheid van streken en toont hoe Europa in zijn eenheid verschillend is. Jen Davis documenteerde aan de hand van zelfportretten tien jaar lang haar zwaarlijvigheid. Haar werk getuigt van de spanning tussen perceptie en zelfperceptie in een maatschappij met schoonheidsidealen. Voor Into Oblivion fotografeerde Maja Daniels alzheimerpatiënten in een geriatrisch ziekenhuis in Frankrijk. Het resultaat is zowel voor de fotografe als de toeschouwer ongemakkelijk: vaak zijn geportretteerden zich er niet van bewust dat zij gefotografeerd worden. In Home kijken vier fotografen (Iveta Vaivode, Joakim Eskilden, Katharine MacDaid en Matt Wilson) naar hun kindertijd en hun plaats in de wereld. Voor Free from happiness leggen drie Zuid-Afrikaanse fotografen (Sibusiso Bheka, Lindokuhle Sobekwa en Tshepiso Mazibuko) vast hoe de regenboognatie omgaat met de erfenis van de apartheid. Voor dit project volgden zij workshops bij Tjorven Bruyneel en Bieke Depoorter. De kazemat van de abdij confronteert de bezoeker met Survivors van Ken Hermann. In Bangladesh worden eerkwesties vaak beslecht met bijtend zuur. Jonge vrouwen zijn hier het slachtoffer van. Hermann wil hen portretteren als mensen, niet als slachtoffers: verminkt proberen ze toch een toekomst uit te bouwen.
© Gert Verbelen
Een comité van buurtbewoners stelt de Sint-Baafsabdij af en toe open voor het publiek. Het fotofestival is een mooie gelegenheid om die ruïne in de kijker te zetten. Heden en verleden ontmoeten elkaar in de confrontatie tussen Anni Leppälä’s poëtische stillevens en de abdij. In dit Gentse monument wordt ook werk getoond van een lokale fotograaf: Bas Bogaerts toont in I hate girls! het leven van transgenders in Nepal. Hoewel een derde geslacht erkend is, worden ze uitgespuwd door de maatschappij en moeten ze vechten om hun identiteit te ontplooien.
De derde Gentse belangrijke abdij -de Bijlokeabdij- is nu geïntegreerd in het Stadsmuseum (STAM). Hier huizen twee reeksen van Sanne De Wilde met portretten van mensen met albinisme. Snow White toont West-Europanen, maar voor het vervolg Samoa Kekea trok De Wilde naar Samoa, in de Stille Oceaan. Met die laatste reeks won ze in 2013 de Nikon Press Photo Award voor beloftevolle Belgische fotograaf. Citybooks, een derde reeks, presenteert nachtopnames van Gent als een portret van de stad.
© Sanne De Wilde - Snow White
Het Hotel D'Hane Steenhuyse vervangt portretten van vroegere bewoners door foto’s van Erwin Olaf. De geportretteerden in Keyhole vermijden oogcontact met de toeschouwer. Er ontstaat een subtiel spel van kijken, wegkijken en bekijken. Of is het bekeken worden? Waar Olaf de toeschouwer uit de comfort zone wil halen, wil Niclas Jessen hen tot rust brengen. De titel Pauze geeft aan dat de foto’s helpen ontsnappen aan de drukte van het dagelijks leven.
De tentoonstelling Lichtgevoelig. Psychiaters Patiënten Portretten 1865-2015 in Museum Dr. Guislain sluit nauw aan bij de geschiedenis als gesticht. Overtuigd dat geestesziekten zich in het uiterlijk manifesteerden, documenteerde men via portretten de ziektebeelden - denk aan Géricaults Portret van een kleptomaan in het MSK. Later werden foto’s gebruikt om mensonterende omstandigheden in gestichten aan te klagen. De recentste foto’s zijn het werk van patiënten, die een blik in hun wereld gunnen. Condemned sluit hierbij aan en is sociaal geëngageerd. Fotograaf Robin Hammond won prijzen als de Amnesty International Media Award. Zijn schokkende beelden tonen hoe geesteszieken in sub-Saharaans Afrika aan hun lot worden overgelaten. Tenslotte zijn er de groepstentoonstelling Facing Japan - met werk van onder andere Nick Hannes, Michiel Hendryckx, Jimmy Kets, Maroesjka Lavigne, Charlotte Lybeer en Stephan Vanfleteren - en de reeks Het huis van Karin Borghouts, over een brand in haar ouderlijk huis.
Nouvelle Iconographie de la Salpêtrière, 1893, Tome VI, Planche XXX. Museum Dr. Guislain Gent
In het Belfort en de Lakenhalle stelt Jacques Sonck, de winnaar van de cultuurprijs van de stad Gent in 2014, zijn Archetypes tentoon. Sinds de jaren zeventig portretteert de kunstenaar excentrieke figuren. In sobere zwart-witcomposities legt hij de werkelijkheid vast, zonder een waardeoordeel te vellen.
Zowat alle Gentenaars bezoeken wel eens de bibliotheek aan het Zuid, maar vooral jongeren. Niet toevallig is Hallertau! op een jeugdig publiek gericht. Fotograaf Thomas Sweertvaegher is een gepassioneerd skater die een inkijk in die subcultuur gunt. Gracieuze bewegingen en roekeloos gedrag staan garant voor dynamische beelden.
In het visitekaartje vond de burgerij in de late negentiende en vroege twintigste eeuw een middel om prestige en weelde te etaleren. Het Archief en Museum van de Socialistische Arbeidersbeweging schetst in Cartes de visites de evolutie van sober naar weelderig versierde kaartjes die uitgroeiden tot verzamelobjecten. Ook het Museum Arnold Vander Haeghen verkent die periode. De foto’s van de uitgever/drukker die zijn naam aan het museum gaf, een enthousiast amateurfotograaf, worden geëxposeerd in zijn woonst.
De organisatoren omarmen nieuwe media. De laatste reeks, Humans of Ghent van Lisa Van Damme, wordt niet op de conventionele manier tentoongesteld, maar op Facebook. Elke dag zal op de pagina een portret verschijnen van mensen die Van Damme op straat ontmoet, vergezeld van een anekdote.
© Erwin Olaf - Keyhole
Info
80 Days of Summer – Stories of Identity loopt van 12 juni tot 30 augustus.
