Een nieuw elan voor het Oudenaardse stadhuis

Het Oudenaards profaan zilver en de nieuwe collectiestukken zijn een bruikleen van verzamelaar en kunstliefhebber de heer Ernest De Boever-Alligoridès. Die idee ontstond 10 jaar geleden toen, na de restauratiewerken van het stadhuis en een tentoonstelling over Oudenaards zilver, de voormalige kapellekamer als zilverzaal ingericht werd. Ook de verschillen de kerkfabrieken uit de deelgemeenten en de naburige gemeenten besloten hun pronkstukken door middel van een bruikleen.

Gedurende 10 jaar bleef de heer De Boever vlijtig verzamelen. Toen hij in mei 2000 bekend  maakte dat hij een zestigtal voorwerpen in bruikleen zou geven,  werd onmiddellijk op zoek gegaan naar een passende locatie. Die vond men in de stemmige Voogdenkamer op de tweede verdieping van het stadhuis.

Europees zilver, de collectie De Boever Alligoridès

Op 24 mei 2000 openden op de tweede verdieping van het stadhuis de deuren van de voormalige Voogdenkamer. De kleine gezellige  kamer heeft 18de-eeuwse bibliotheekkasten en een gaanderij. In deze ruimte werden tot voor 20 jaar de Oudenaardse stadsarchieven bewaard.

In zes kijkkasten en centraal vier consoles zijn een zestigtal sier- en gebruiksvoorwerpen van Belgische, Nederlandse, Duitse, Engelse, Ierse, Franse en Italiaanse origine tentoongesteld. De gevarieerde en rijke verzameling biedt een overzicht van 16de, 17de en 18de eeuws gebruiks- en pronkzilver. De meeste stukken dateren echter uit de 17de eeuw. De zilverstukken weerspiegelen een veranderde tijdsgeest en stijl. We zien een evolutie gaande van renaissance en maniërisme naar barok, rococo en classicisme. De edelsmeedkunst stond uiteraard niet op een eilandje. De befaamde edelsmeden zijn veelvuldig en intensief in contact geweest met ander kunstenaars en hebben  elkaar sterk beïnvloed.

Tot het pronkzilver behoort de renaissance pronkbeker uit Antwerpen (midden van de 16de eeuw). Het aantal bewaarde Antwerpse kunstvoorwerpen uit die periode is bijzonder klein. In de 16de eeuw beleefde Antwerpen een gouden eeuw, de stad had een internationale uitstraling en oefende een magische aantrekkingskracht uit op buitenlanders. Door de aanwezigheid van de Italianen in Antwerpen enerzijds en door de veelvuldige reizen van Vlaamse kunstenaars naar Italië anderzijds, werd de renaissancestijl er vrij vlug verspreid.

De vergulde pronk­beker heeft duidelijk een renaissancistische vormentaal: sterke horizontaal gescheiden onderdelen, een getrapte voet en een deksel met een bekronend figuurtje. Verder terugkerende vruchtenkorfjes,  leeuwemuilen, omsluierde vrouwen gezichten, rolwerk waarop saters zitten,  zeetriomfen, vissen, schelp- en schaaldieren en ingestreepte bandjes aan de profileringen van de voetrand. Al deze kenmerken zijn typerend voor het Antwerps werk.

Onder Italiaanse invloed kende men de opkomst van de "copschaele" of tazza,  een drinkschaal op hoge voet. Eenvoudige copschaelen werden niet enkel met wijn gevuld maar ook met zoetigheid of vruchten. Rijkelijk uitgevoerde exemplaren kregen  louter een pronkfunctie toebedeeld en werden op een dressoor tentoongesteld.

De collectie Europees zilver telt twee gegraveerde tazzi. Beide zijn recentelijk toegeschreven aan J. T. de Bry en aan Abraham van den Hecken. Zij zijn uiterst zeldzaam en van een buitengewone kwaliteit.

De gegraveerde tazza, toegeschreven aan Jean Theodoor de Bry met de uitbeelding van een 'Christelicke huyshoudinge' is een van de weinige stukken die we met zekerheid aan hem kunnen toeschrijven. Andere stukken bevinden zich in de parochiale kerk van Egham in Surrey, Engeland. De Bry werd in Luik geboren maar vluchtte door de godsdiensttroebelen naar Frankfurt­ am-Main. Hij was  geen goudsmid maar bij de aanvang van de 17de eeuw een veel gevraagd graveur.

De tweede gegraveerde tazza, met de uitbeelding van de aanbidding van de herders, mogen we toeschrijven aan Abraham van den Hecken. Slechts enkele werken zijn met grote zekerheid aan hem toe te schrijven o.m twee tazzi, bewaard in de Lutherse  kerk van Amsterdam, een gesigneerde gravure en twee voorbeeldboeken voor edelsmeden met elk twaalf prenten.

Van den Hecken werd vermoedelijk in Antwerpen geboren maar leefde en werkte in Frankenthal, nadat hij en zijn familie gevlucht waren voor de godsdiensttroebelen. Rond 1608 gaf hij in Amsterdam een voorbeeldboek voor edelsmeden uit. Van den Hecken is naar alle waarschijnlijkheid door de Bry beïnvloed.