Dirk Bouts in het Leuven van de Late Middeleeuwen

Drie tentoonstellingen vormen één geheel: een triptiek rond Dirk Bouts, zijn werk en zijn tijd.

Dankzij Dirk Bouts bekleedt Leuven een voorname plaats in de geschiedenis van de Vlaamse primitieven. Hij werd geboren rond 1410, mogelijk te Haarlem, maar vestigde zich voor 1448 te Leuven. Het intellectuele milieu van een prille universiteitsstad en de sfeer van prachtlievendheid, zoals die tot uiting kwam door de oprichting van het stadhuis en de Sint-Pieterskerk, trokken hem aan. Voor beide gebouwen heeft Bouts overigens zijn mooiste werken gerealiseerd. Ook de hogere burgerij, zowel binnen als buiten de stad, evenals lieden uit de omgeving van Filips de Goede, vertrouwden hem opdrachten toe.

De tentoonstelling toont een selectie van het werk van Bouts, zijn zonen en navolgers. De getoonde schilderijen laten de specifieke kenmerken van Bouts' werk achterhalen. Dat valt op door de harmonische, berekende composities. Dirk Bouts is een van de zeldzame Vlaamse primitieven die het mathematische perspectief toepast. Hij speelde een fundamentele rol in de ontwikkeling van de landschapsschilderkunst. Zijn vergezichten kenmerken zich door een sterk ruimtegevoel en door een ritmische verbinding van het landschap en de personages. Vooral door de behandeling van de menselijke figuur onderscheidt Dirk Bouts zich van de overige Vlaamse primitieven. Zijn personages zijn stil en ingekeerd, in die mate dat men Bouts de 'schilder van de stilte' kan noemen.

Naast de meer dan 50 originele topwerken wordt aan de hand van documenten, handschriften en andere objecten verduidelijking gegeven over de ontstaansgeschiedenis van de werken en de functie die deze kunstwerken voor Bouts' tijdgenoten vervulden.

In de gerestaureerde en heringerichte Sint-Pieterskerk wordt een tweede groot tentoonstellingsluik, met als hoogtepunt het Laatste Avondmaal, Bouts' meest bekende en recent gerestaureerde schilderij, gepresenteerd.

Kalenderplaat, anoniem, ca. 1500

Op de werken van Bouts zien we de statige, voorname en rijke kant van de middeleeuwse wereld. Maar het sociale palet was gevarieerd en het leven niet altijd rooskleurig. De expositie toont facetten uit het dagelijkse leven in de stad. De rondgang verloopt als een wandeling doorheen het middeleeuwse Leuven. Originele objecten worden getoond in ruimten die door de vormgeving een suggestieve indruk bieden van het reële leefmilieu, hier en daar versterkt met klankevocaties.

Het Leuvense Stadhuis, pronkjuweel van de Brabantse Gotiek

Wellicht hoorde Bouts tot in zijn atelier aan de Minderbroedersstraat het getimmer, gekap en geroep op de bouwwerf van het stadhuis, waarvan 550 jaar geleden de eerste steen werd gelegd. De bouwgeschiedenis van het gotische stadhuis (1448-1469) vormt het hoofdgegeven van deze tentoonstelling. Objecten en documenten geven een inzicht in de ingewikkelde wordingsgeschiedenis van dit gebouw en de evolutie van het plein errond. De tentoonstelling geeft aan dat het stadhuis meer is dan een gebouw, het was tevens het decor voor rechtspraak en plechtige ontvangsten, van oproer en feest.

Tentoonstellingssecretariaat: Brusselsestraat 63 - 3000 Leuven. Van 18 september tot 6 december 1998