Zeldzaam en onmisbaar

Lees de publicatie Zeldzaam & Onmisbaar: twintig jaar Topstukkendecreet online

Lees het artikel: Vrouwelijke kunstenaars op de Topstukkenlijst

Lees het artikel: Pure schoonheid - Honderd topstukken in het MAS

Magritte, Bacon, Ensor, Moore, Jordaens, Rubens … Het zijn maar enkele van de wereldberoemde namen die in het najaar 2023 in het MAS te zien zijn. De niet te missen expo Zeldzaam en onmisbaar brengt een unieke selectie van topstukken uit de Vlaamse topstukkenlijst. Kunstwerken waar je anders heel Vlaanderen voor moet doorkruisen, of die zelfs nooit publiek toegankelijk zijn, zijn nu tijdelijk op één plek te bewonderen. En dat ter ere van de twintigste verjaardag van het Vlaams topstukkendecreet. 

Ruim twintig grote en kleine musea, maar ook kerken, bibliotheken en particuliere verzamelaars geven de topstukken uit hun collectie tijdelijk in bruikleen. Stuk voor stuk zijn het werken die sinds 2003 zijn opgenomen in de Vlaamse Topstukkenlijst of door de overheid werden aangekocht. 

Beroemde schilderijen van Hugo van der Goes, Rubens, Jordaens, Ensor, Magritte en Bacon, beelden van Lucas Faydherbe en Henry Moore, maar ook kostbaar zilver, middeleeuwse manuscripten en een zeldzaam meubel van Pierre Gole, ébeniste du roi van de Franse koning Louis XIV, zijn uitzonderlijk in één expo te bewonderen. 

Zeldzaam en onmisbaar wordt een must-see die de twintigste verjaardag van het Vlaams topstukkendecreet viert. Bezoekers kunnen zich aan een verrassende reis door de kunstgeschiedenis verwachten. 

Vlaamse topstukkendecreet 

Wat waardevol is, moet beschermd worden. Dat is de logica van het Vlaamse Topstukkendecreet. Sinds het ontstaan van dit decreet in 2003 zijn een kleine 1.000 objecten en verzamelingen omwille van hun uitzonderlijke historische, cultuurhistorische, archeologische, wetenschappelijke of artistieke betekenis als topstuk erkend en beschermd.   

Dat gebeurt na onderzoek en afweging: roerend cultureel erfgoed krijgt een status als topstuk, als het zeldzaam en onmisbaar wordt beschouwd. De Topstukkenraad ondersteunt de overheid bij het beschermen en restaureren van topstukken en adviseert over aankopen. Via het Topstukkendecreet versterkt de overheid immers publieke collecties door belangrijke topstukken aan te kopen. 

Een erkend topstuk mag niet zonder toestemming buiten Vlaanderen worden uitgeleend of verkocht. Voordat het Topstukkendecreet bestond, zijn portretten van Jacob Jordaens van een eeuwenoude Vlaamse familie naar het Rijksmuseum verhuisd en kon de Londense National Gallery in 2001 vier prachtige stillevens van Joachim Beuckelaar bemachtigen. Vandaag zouden deze stukken dankzij het Topstukkendecreet dus niet meer zo maar uit Vlaanderen kunnen vertrekken. 

De Vlaamse overheid (Departement Cultuur, Jeugd en Media en Event Flanders) organiseren samen met het MAS deze tentoonstelling naar aanleiding van het 20-jarige bestaan van dit Topstukkendecreet. 

Het belooft een prestigieuze tentoonstelling te worden waarbij Vlaamse Topstukken van de hoogste kwaliteit geselecteerd worden om op unieke wijze samen getoond te worden. 

Het MAS zelf bewaart zes Vlaamse topstukken. Twee daarvan zullen te zien zijn in de expo, en twee anderen zijn te zien in het gratis Kijkdepot op de tweede verdieping.