Joan Miró - De essentie van voorbije en aanwezige dingen

Het BAM organiseert in het najaar van 2022 een unieke tentoonstelling met werken van Joan Miró (Barcelona, 20 april 1893 – Palma, 25 december 1983). 

Van 8 oktober tot 8 januari is het productieve en onclassificeerbare universum van de schilder, beeldhouwer, graveur en keramist Joan Miró te zien in het BAM in Bergen. 

Aan de hand van schilderijen, gouaches, tekeningen, keramiek, beeldhouwwerken, persoonlijke voorwerpen of bijzondere monumentale kunstwerken... reist "Joan Miró. The essence of things past and present" door meer dan een halve eeuw van rauwe, soms wilde, maar altijd onverwachte experimenten. 

De bezoeker maakt een reis langs een honderdtal originele, kleurrijke, expressieve en energieke werken uit prestigieuze internationale publieke en particuliere collecties, waaronder de Fundació Pilar i Joan Miró (Palma de Mallorca), de Fundació Joan Miró (Barcelona), het Centro de Arte Reina Sofia, het Musée national Picasso-Parijs, de Fondation Maeght en het LaM. 

Het bezoek wordt geritmeerd door interactieve apparatuur, zodat bezoekers beter kunnen begrijpen hoe Miró zijn creatieve proces benaderde.

Hoewel het werk van Joan Miró iets kinderlijks en onschuldigs uitstraalt, is zijn werk sterk verbonden met de Catalaanse traditie en vroegere kunst. In deze expositie maakt u kennis met de creaties van Miró, waaronder zijn schilderijen, werken op papier en sculpturen. Bewonder zijn eerste werken, die Miró in 1910 maakte in Catalonië, en talloze andere objecten, die worden gekenmerkt door het primitivisme en invloeden van de Romaanse en Oosterse kunst.

Om de ontdekking uit te breiden, geeft het BAM carte blanche aan een belangrijke figuur in de hedendaagse kunst, Xavier Noiret-Thomé. In navolging van de tentoonstelling laat de beeldend kunstenaar op poëtische wijze de emblematische collecties van het BAM uit de tweede helft van de 20e eeuw – Fautrier, Alechinsky, Asper Jorne en Peter Saul – herleven en brengt ze in dialoog met zijn persoonlijke werken, waarmee hij op zijn manier Miró's reflectie over kunst en haar wortels voltooit.

Biografie van Joan Miró

De Catalaanse kunstschilder, beeldhouwer, graficus en keramist Joan Miró werd in 1893 geboren in Barcelona en overleed in Palma de Mallorca. Miró is een van de grootste surrealisten uit de geschiedenis en wordt gekenmerkt door het uitbundige karakter van zijn geboortestreek. Het werk van Miró is gericht op de kinderlijke geest, het onderbewustzijn en het land Spanje. De eerste werken van Miró werden sterk beïnvloed door het fauvisme, het kubisme en het expressionisme. Later focuste de kunstenaar zich meer op het primitieve en nog weer later meer op het dromerige en het surrealistische.

Nadat Joan Miró in 1912 een tentoonstelling over het kubisme had gezien, besloot hij zich, ondanks de afkeuring van zijn ouders, volledig toe te leggen op de schilderkunst. In 1917 ontmoette hij in Barcelona de Franse kunstschilder Picabia en in 1920 ging hij in Parijs wonen om zich aan te sluiten bij de kunstenaarsgemeenschap van Montparnasse, waar hij in contact kwam met Picasso en surrealistische kunstenaars.

Miró bedacht in 1923 een stijl die losstond van het kubisme en die werd gekenmerkt door een bovennatuurlijk universum met geometrische vormen en vreemde symbolen. Zijn werk neigt naar een originele combinatie van zowel verontrustende als vrolijke elementen die zich laat leiden door het onbedachtzame, poëzie en verbeelding. In zijn vaak magische en merkwaardige wereld zien we wezens die het pad tussen de verbeelding en de werkelijkheid bewandelen. Hoewel zijn onderwerpen zorgeloosheid kunnen uitstralen, kunnen ze ook iets zichtbaar duisters bij zich dragen.

In 1924 ondertekende Miró het Manifest van het Surrealisme en omschreef André Breton de Spaanse kunstenaar als 'de grootste surrealist van ons allemaal'. Met name het dromerige en het onbewuste in de werken van Joan Miró hebben ervoor gezorgd dat zijn kunst doet denken aan de surrealistische beweging. Na verloop van tijd werden zijn schilderijen abstracter en kregen ze meer organische vormen. In 1925 nam hij deel aan de eerste gezamenlijke tentoonstelling van surrealistische kunstenaars.

In de jaren dertig keerde Miró terug naar zijn geboorteplaats en in 1932 maakte hij originele sculpturen van diverse materialen. Vijf jaar later, in 1937, ontwierp Miró de beroemde poster 'Aidez l'Espagne', die gericht was tegen Francisco Franco. Tijdens de Tweede Wereldoorlog schilderde Miró zijn doekenreeks genaamd 'Constellations', waarin is terug te zien dat Miró wil ontsnappen aan de angst die hij voelt.

In 1941 wordt in het Museum of Modern Art in New York de eerste grote retrospectieve tentoonstelling met werk van Miró gehouden.

Joan Miró maakte zijn eerste keramische werken in 1944. Pas later, na de oorlog, werden deze werken een succes.

In de jaren vijftig focuste hij zich voornamelijk op beeldhouwkunst, stadsmeubilair en decoratie van monumenten. Miró schilderde steeds intensere en elliptischere doeken om uiteindelijk in 1961 tot de reeks 'Blauw' te komen. Ook maakte hij belangrijke creaties voor in monumentale gebouwen, waaronder een keramisch werk voor in het Unesco-gebouw in Parijs. Hij maakte ook grote, abstracte schilderingen met levendige kleuren waarvoor hij zich liet beïnvloeden door de Amerikaanse schilderkunst.

De werken van Joan Miró onderscheiden zich door een sober en zorgvuldig karakter, maar ook door kracht en poëzie. In 1976 werd in Barcelona de Fundació Joan Miró (museum met kunst van Joan Miró) opgericht. Dankzij dit centrum blijft de creativiteit en diversiteit van een van de grootste kunstenaars van de twintigste eeuw voortleven.