236 – Land(es)capes from the 20th Convoy

Deze tentoonstelling vindt plaats in de Project Space van het museum en biedt een artistieke kijk op een uitzonderlijke episode uit de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. Op 19 april 1943 verliet het 20e transport het doorgangskamp Mechelen om 1.631 Joodse gedeporteerden naar Auschwitz te brengen. Dankzij verzetsacties die zowel binnenin als buiten de wagons werden uitgevoerd, wisten 236 van deze gedeporteerden uit de trein te springen die hen naar de vernietiging ging leiden. Wat hier gebeurde, is uniek in West-Europa tijdens het nazi-bestuur. 

Met zijn werk grijpt fotograaf Jo Struyven (°Sint-Truiden, 1961) terug naar deze daad van verzet, waarvan 2023 de 80e verjaardag markeert, om ons de landschappen te tonen waarin dit weinig bekende verhaal zich afspeelde. Jo Struyven kijkt vanuit het perspectief van degenen die uit de trein zijn gesprongen, een daad die velen onder hen met hun leven betaalden, en richt aldus met zijn grote zwart-witformaten een eigentijds ‘memoriaal’ voor hen op. 

In dialoog met deze foto’s, roepen ook enkele schilderijen van Luc Tuymans (°Mortsel, 1958) de vernietiging van de Joden in Europa op. De wereldberoemde Belgische kunstenaar Luc Tuymans maakt van onze relatie tot de geschiedenis het centraal idee van zijn werk. Met name de Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog is een terugkerend thema in zijn schilderkunst, wat bijzonder treffend blijkt uit de werken die in het Joods Museum van België worden gepresenteerd. 

Bij deze tentoonstelling, georganiseerd in samenwerking met de Stichting Auschwitz, wordt een catalogus uitgegeven (persbericht op 19 april 2023) en een educatieve ruimte ingericht met getuigenissen van ontsnapte vluchtelingen uit het 20e Transport. 

Afbeelding: Luc Tuymans, Our New Quarters, 1986, olie op doek, 80,5 x 120 cm (MMK – Duitsland)