OKV1975 13ste jaargang

Van Elk is geïnteresseerd in persoonlijke verbeelding; subtiliteiten in de vormgeving zijn slechts van belang voor zover ze de directe presentatie van de verbeelding betreffen. In zijn keuze van tien kunstwerken uit de verzameling van het Stedelijk Museum, Amsterdam, en in de manier waarop hij over die keuze praat, vinden we die interesse terug, op een discrete manier.

Een aflevering van Openbaar kunstbezit Vlaanderen die Roel D'Haese zelf samenstelde met zijn keuze uit de verzameling van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten te Antwerpen. Dat hij voornamelijk schilderijen heb gekozen, komt in de eerste plaats omdat beeldhouwen zijn voornaamste bezigheid is. Vooral in Vlaanderen hebben wij niet veel beeldhouwers, maar des temeer schilders, vooral vroeger dan, en bovendien is het schilderij iets dat veel meer de verbeelding van de mens aanspreekt dan de sculptuur. De sculptuur is een soort van concurrentie met het geschapene.

Een aflevering van Openbaar kunstbezit Vlaanderen die Wessel Couzijn zelf samenstelde met zijn keuze uit de verzameling van het Rijksmuseum Kroller-Muller te Otterlo. Couzijn hoort tot een generatie, die door de ervaringen een sterke drang tot vrij­heid bezit. Hij trekt zich weinig aan van de vele vernieuwingen in de moderne kunst - hoe­wel hij zich wel van alles op de hoogte stelt - maar gaat zijn eigen weg,

Het Joods Historisch Museum heeft steeds tot doel gehad een aanschouwelijk beeld te geven van het joodse religieuze leven en van de geschiedenis der joden in Nederland. Daartoe is een collectie bijeengebracht van joods-liturgische kunst, en is de verzameling van kunstvoorwerpen en documenten, die de geschiedenis der joden in Nederland illustreert, geleidelijk uitgebreid.

Brugge is een stad die in een reproduktie is veranderd, - en daarom niet meer veranderen kan. Dat is het noodlot van alle monumenten, waarvan het verleden veel belangrijker is dan het heden. Het heden verandert daar in het verleden: heel wat nieuwe gebouwen worden nu, in Brugge, in een twintigste-eeuwse, enigszins aangepaste neogotische stijl gebouwd.

De belangstelling voor de 19e-eeuwse architectuur is van zeer recente datum. Ongeacht het bestaan van belangwekkende studies als die van Hitchcock (1958) en Collins (1965) had de architectuurkritiek tot voor kort voor deze periode slechts misprijzen over. 

In dit katern wordt getracht een beeld te geven van de ontwikkeling van het monu­ment als gedenkteken in Nederland sinds de negentiende eeuw. Liepen de ontwikkeling van het (vrije) beeld en het monument in de negentiende eeuw nog parallel, in onze eeuw lopen de twee vaak op andere sporen: de beeld­houwkunst is van haar sokkel af en meest abstract, maar ten aanzien van het monu­ment bestaat nog veelal de conditionering: het moet op een sokkel, imponeren, er­gens bovenuit torenen en liefst iets of iemand voorstellen.