Porno, pulp & literatuur in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience
Artikel
Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience
Porno is niet weg te denken in onze digitale samenleving. Per seconde zijn ongeveer dertig miljoen mensen online aan het kijken. Vroeger moest men zich tot boeken en tijdschriften met erotische verhalen of foto’s wenden, die vaak onder de toonbank verkocht werden. De Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience bewaart een groot aantal van deze vieze boekjes in hun collectie die je kan ontdekken in de tentoonstelling Porno, pulp & literatuur.
Voor de tentoonstelling in Antwerpen lieten de curatoren Dirk Van Duysse en Karen Van Hove zich inspireren door de expo Porno op papier die in 2018 in Museum Meermanno in Den Haag liep. In deze expo legden ze de nadruk op de Vlaamse porno- en pulpproductie van de jaren vijftig, zestig en zeventig uit de vorige eeuw, omdat vanaf de jaren tachtig de pornografische roman bijna volledig verdrongen werd door de video.
Tussen de jaren vijftig en zeventig werd de pornoroman een nieuw leven in geblazen. Oude romans van onder andere Markies de Sade werden opnieuw vertaald en voorzien van inleidingen door Vlaamse schrijvers. Opvallend aan die romans is de eenvoudige en goedkope vormgeving. Dat was vooral te wijten aan het feit dat de boeken bedoelt waren voor eenmalig gebruik. Ze werden vaak onder de toonbank verkocht, omdat ze beschouwd werden als openbare zedenschennis. Winkels die ze openbaar verkochten, namen het risico door de wethandhaver gesloten te worden.
Aan de vooravond van de seksuele revolutie drong erotiek ook door tot de literaire wereld. Auteurs als Louis Paul Boon, Hugo Claus en Marcel Vanmaele schreven openlijk over seks en zochten de grenzen van het toelaatbare op. Meer dan eens gingen ze in de clinch met de staat en kerk. Zo werd Hugo Claus veroordeeld tot een gevangenisstraf van vier maanden, omdat hij naakte mannen opvoerde in de voorstelling Masscheroen.
De curatoren zijn erin geslaagd om een expo te maken over porno, pulp en literatuur zonder vulgair te worden. Het decor van de Nottebohmzaal geeft een extra laag aan de tentoonstelling. De oude boeken van deze bibliotheek bevinden zich achter tralies, net zoals de tentoongestelde romans en tijdschriften vaak tot de verboden sectie verbannen werden. Goethe en andere grote auteurs kijken geblinddoekt toe.
Een audioguide neemt je mee door een wereld die onderbelicht is gebleven binnen de literatuurstudie. De curatoren hebben niet enkel aan het visuele aspect gedacht, geregeld worden fragmenten uit boeken voorgelezen en zijn er interviews met auteurs te beluisteren. Verrassend is er in de uithoek van de expo een kleine cinema verborgen met vintage erotische films.
Tentoonstelling
De tentoonstelling loopt nog tot 14 februari in de Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.
