Met Lichtekooi Artspace is Borgerhout een kunstruimte rijker. De jonge curatoren Nadia Bijl en Pepa De Maesschalck slaan hiervoor de handen in elkaar. Hun aanpak is doordacht, pretentieloos en getuigt van een portie zelfrelativering. 

De titel Lichtekooi klinkt veelbelovend. Het is mooi als straattaal voor white cube en tegelijkertijd een tikkeltje rebels. Lichtekooi is namelijk een Oudnederlands woord voor vrouw van lichte zeden. “We willen goede gastvrouwen zijn”, lacht Bijl. “We botsten toevallig op het woord omdat er thuis een theaterstuk van Sarte rondslingerde met de titel De eerbiedige lichtekooi.”

Poort van Tom Volkaert en Hans Wuyts Lichtekooi Artspace

Poort van Tom Volkaert en Hans Wuyts

Er is al een ruim aanbod aan galerieën en kunstruimtes in Antwerpen, maar de tendens van de tentoonstellingen is eerder braaf en klassiek. Lichtekooi is geen commerciële ruimte. Dat geeft mogelijkheden om grenzen op te zoeken en buiten de lijnen te kleuren. “We zijn ons bewust van de vrijheid die zo’n plek kan hebben of uitdragen”, aldus Bijl. De toegangspoort tot de ruimte verraadt een eigenzinnige aanpak. Het is een knappe samenwerking tussen de kunstenaars Hans Wuyts en Tom Volkaert en het verwijst naar een kooi. De beschadigingen aan het sleutelgat insinueren dat er al iemand probeerde binnen te dringen nog voor de ruimte opent.

Bijl en De Maesschalck zetten de stem van kunstenaars centraal. “De ruimte wordt voor en mede door kunstenaars vormgegeven”, vertelt Bijl. “We hebben met veel mensen gesproken en geluisterd naar de noden. De jonge generatie kunstenaars heeft nood aan een plek, niet alleen om hun werk te tonen, maar ook om aan het woord te komen en mee na te denken. We willen onze ruimte niet als twee curatoren beheren, maar samenwerkingen aangaan.” Het is duidelijk dat Bijl en De Maesschalck grondig tewerk gaan en een open dialoog hoog in het vaandel dragen. Ze voerden een uitgebreide correspondentie met de kunstenaar Michael Curran over de naamgeving. Op de website van Lichtekooi Artspace staat een luisterspel van Curran over die reflecties. Ook de vormgeving van het logo gebeurde door een kunstenaar. “We vroegen aan Evelin Brosi & Elvis Bonier of hij een logo wilde ontwerpen”, zegt Bijl. “Hij heeft twee fonds gemaakt: ‘Times Lichtekooi Roman’ en ‘Ariel Lichtekooi Regular’. Een zelden gebruikt symbool is vervangen door een liggende ‘i’. Het is geen logo, maar het zijn lettertypes om mee te werken. Dat geeft ons vrijheid.”

Hanna Kalaora, Chamboule tout, Lichtekooi Artspace

Hannah Kalaora, Chamboule tout, 2021

De open blik zet zich door in hun werking. “We willen we ons niet begrenzen tot Antwerpen, maar kijken ook naar kunstenaars in Vlaanderen, Brussel en Wallonië”, stelt Bijl. “In de mate dat ons budget het toelaat, tonen we ook een internationale kunstenaar. Die openheid trekken we door in ons aanbod. We willen aandacht voor verschillende disciplines, net zoals kunstenaars daar vrij mee omgaan. De insteek vertrekt steeds vanuit de beeldende kunst. Als tentoonstellingsplek onderzoeken we verschillende presentatieformats, zoals een theaterstuk herinterpreteren.”

Lichtekooi Artspace bevindt zich een garageruimte van een rijhuis. Dat herinnert aan de voormalige kunstruimte LLS 387 in Antwerpen, geleid door Ulrike Lindmayr, tevens Bijls moeder. Hoe verhouden jullie zich ten opzichte van het voormalige LLS 387? “Pepa en ik hebben samen kunstgeschiedenis gestudeerd en allebei voor LLS 387 gewerkt. Dat was onze leerschool. We nemen daar een aantal zaken uit mee, zoals het centraal stellen van de kunstenaars en een bottom-up werking, maar we gaan onze eigen weg op.” Ze kiezen voor twee solotentoonstellingen en één thematentoonstelling per jaar.

In september brengt de pas afgestudeerde kunstenaar Stijn ter Braak zijn eerste solotentoonstelling. “We willen jaarlijks een lezingenreeks Universiteit Lichtekooi organiseren”, zegt Bijl. “We vinden dat er in Antwerpen weinig lezingen over kunst zijn. In het najaar nodigen we zes kunstenaars uit met de vraag om iets over kunstgeschiedenis te komen vertellen. Het fijne is dat ze die vaak vanuit een ander perspectief benaderen. Het kan een kunstenaar, periode, of één werk zijn. Het moet zich niet tot beeldende kunst beperken, het kan bijvoorbeeld over film of mode gaan.”

Yemo Park, Deep Pleasure Pool Club Lichtekooi Artspace

Yemo Park, Deep Pleasure Pool Club, 2021

Bijl en De Maesschalck kijken kritisch naar zichzelf, maar ook naar de kunstwereld waar ze deel van uitmaken. Dat vertaalt zich in de eerste groepstentoonstelling Beste kunstwereld, ... met de kunstenaar Vedran Kopljar als medecurator. “Deze tentoonstelling fungeert als een soort kompas”, duidt Bijl. “Wat kunnen we leren van de kunstwereld? Naast hun atelierpraktijk moeten kunstenaars met veel rompslomp omgaan. Het kunstenaarschap gaat ook over institutionele en commerciële aspecten. Hoe staan kunstenaars daar tegenover? In de tentoonstelling raken zowel jonge als gevestigde kunstenaars verschillende thema’s van de kunstwereld aan.” Er zijn opvallend veel tekstuele werken en brieven te zien. “Dat is niet iets wat we bewust opzochten, maar het blijkt een terugkerende vorm om over die thematiek na te denken. Beste kunstwereld, ... kan je ook opvatten als onze introductiebrief aan de kunstwereld.”

Tentoonstelling

‘Beste kunstwereld, ...’ met werken van Marcel Broodthaers, Evelin Brosi & Elvis Bonier, Jacques Charlier, Vaast Colson, Zoé Couppé, Ian De Weerdt, Olivia Hernaïz, Christian Jankowski, Hannah Kalaora, Lee Lozano, Yemo Park, Jasper Rigole, Stijn ter Braak en Various Artists. Opening 8 mei 2021 van 12 u tot middernacht, Florastraat 11, 2140 Antwerpen. Het loopt tot 27 Juni en is open van vr- za van 14u-18u. Reserveer je bezoek via de website lichtekooi.be.