Het Mechelse meubel 1500-2000
Artikel
Pronkkoffer, neo-renaissance. Door de stad aan burgemeester K. Dessain geschonken n.a.v. zijn 25-jarig jubileum
© Foto: Dries Van den Brande
Inleiding
De tentoonstelling Het Mechelse Meubel 1500-2000. Van houtsnijwerk tot design dekt een gevarieerde lading. Ze richt de schijnwerper op drie verwante kunstnijverheden die markante periodes uit de Mechelse geschiedenis kenmerken: houtsnijwerk uit de 16e eeuw, de eeuw waarin de latere Keizer Karel zijn opvoeding genoot aan het hof van zijn tante Margareta van Oostenrijk; meubelkunst uit de periode 1820-1960, waarin Mechelen uitgroeide tot een centrum voor stijlmeubelkunst met een internationale faam, en tenslotte design uit de naoorlogse periode waarin de perspectieven worden verruimd en Mechelse ontwerpers hun plaats vinden in het ruime Belgische kader dat, hoewel het zich eerder terzijde van de internationale forums ontwikkelde, nu de waardering begint te verkrijgen die het verdient.
In Mechels houtsnijwerk in de eeuw van Keizer Karel gaat alle aandacht naar het beeldhouwwerk. Archivalisch onderzoek, dat echter nog zeer partieel blijft, lijkt uit te wijzen dat in Mechelen vanaf de late middeleeuwen alleen sobere, niet-gesculpteerde meubelen voor lokale behoeften werden geproduceerd. De vele namen van schrijnwerkers die opduiken, kunnen nog niet aan welbepaalde meubelen of vaste houtbekleding uit die tijd gekoppeld worden. Wat wèl overtuigend wordt aangetoond in recent wetenschappelijke bevindingen is dat in de eeuw van de opkomst van renaissancevormen, Mechelen zich als een belangrijk centrum van beeldsnijkunst profileerde.
Het vakmanschap van de Mechelse beeldsnijders, van generatie op generatie in de ateliers doorgegeven, kwam opnieuw volop in de belangstelling in de loop van de 19e eeuw. Zwaar gesculpteerde Mechelse meubelen werden een internationaal begrip maar ook heel wat fijne, stijlvolle kwaliteitsproducten zagen het licht in de Mechelse ateliers. Het tweede luik van de tentoonstelling Meubelen uit Mechelen 1820-1960 tracht voor het eerst de grote lijnen uit te tekenen waarlangs Mechelen zich uiteindelijk tot dé meubelstad van het interbellum wist op te werken.
Het derde tentoonstellingsluik tenslotte, Hedendaags design, trekt de grenzen open en verzamelt naast Mechelse ook de belangrijkste Belgische designers van de jaren vijftig. Men kan er een beweging van jonge ontwerpers van 'het sociale meubel' in herkennen, waar de Mechelaar Alfred Hendrickx, alhoewel bedrijvig buiten de toenmalige centra Brussel en Gent, een eminente plaats inneemt door zijn vloeiende, speelse lijn. Het sluitstuk wordt gevormd door Maarten van Severen, een Vlaams hedendaags ontwerper met internationale faam, die hiermee een eerste retrospectieve krijgt.
Houtsnijwerk - meubelen - design: een vanzelfsprekende evolutie waarin vakmanschap en creativiteit elkaar vinden en een brug slaan over vijf eeuwen geschiedenis. Drie hoofdstukken in een verhaal dat zijn wortels heeft in de eeuw van Keizer Karel tijdens dewelke nieuwe ontdekkingen het blikveld verruimden. Een verhaal van vernieuwing dat over zich heen wijst en doet uitkijken naar de volgende eeuw.
