De Verloofden. De collectie van Belfius en S.M.A.K. in dialoog
Artikel
Van 18 oktober 2014 tot 21 maart 2015 loopt in Brussel de tijdelijke tentoonstelling De Verloofden. De werken worden tentoongesteld in de gebouwen van Belfius. Het is een unieke samenwerking tussen de kunstcollectie van de bank en het Gentse museum SMAK.
De Belgische banken verzamelen al langer kunst. Het is een manier om opkomende kunstenaars te steunen en financieren. Anderzijds is het ontegensprekelijk een culturele belegging: kunst overleeft economische crisissen; kunst overstijgt monetaire transacties. Het is een zekerheid inbouwen voor de toekomst. Vaak dient het ook eenvoudigere doelen: “Het is de plicht van ondernemingen - openbaar of privé, klein of groot – om aan zij die er werken te tonen wat mooi is en interessant.” De quote is van Hansi de Lambert de Reininghaus, barones en moeder van de Belgische bankiersfamilie Lambert.
Een internationaal fenomeen
Kunstcollecties bij banken zijn een internationaal fenomeen. ABN Amro, de Nederlandse bank, verzamelde de voorbije veertig jaar een overzicht van de Nederlandse naoorlogse kunstgeschiedenis. Deutsche Bank bezit één van de grootste collecties van de wereld – zo’n 57 000 werken van voornamelijk Duitse kunstenaars. En begin dit jaar ontstond nog commotie toen de Portugese regering de kunstcollectie van de genationaliseerde Banco Português de Negócios wou verkopen. 85 werken van de surrealistische kunstenaar Joan Miró gingen onder de hamer.
Eigen kunst eerst
Ook de Belgische banken helpen op hun manier de vaderlandse kunstenaars. De Nationale Bank van België zag sinds 1972 zijn collectie gestaag uitgroeien tot zo’n 1800 werken. In het Marnixgebouw, hoofdzetel van ING, hangt een dwarsdoorsnede van de hedendaagse Europese kunst. De collecties van BNP Fortis Paribas – van achttiende-eeuwse wandtapijten tot sculpturen van Panamarenko – werden vorig jaar voor het eerst publiek vertoond. De belangrijkste Belgische kunstverzameling is echter de Belfiuscollectie. De bank bezit zo’n 4500 werken, waaronder enkele topwerken van Pieter Paul Rubens.
Die werken zijn daarom niet aan het wegkwijnen achter de geslotten deuren van de instellingen. De meeste banken hebben een intensief uitleenbeleid. Zo zijn werken uit de collectie van BNP Paribas te zien in het Musée Felicien Rops (Namen) of het M HKA (Antwerpen). Werken uit de Belfiuscollectie van onder andere James Ensor, Emile Claus en Constantin Meunier zijn in bruikleen bij verschillende Belgische musea.
De Verloofden
Een museum verzamelt kunst om een andere reden dan een bank. De eerste wil de kunstgeschiedenis tonen, de tweede zoekt naar een manier om de lokale kunst te beschermen. Het is mooi dat in deze expo de gelijkenissen tussen de collectie van het SMAK (Gent) en de Belfiuscollectie worden uitgespeeld. Vanuit een gezamenlijke liefde voor kunst verzamelden zij werk van kunstenaars zoals Thierry De Cordier, Leo Copers, Jan Van Imschoot en Jan Vercruysse. De aanwezigheid in beide collecties duidt op een bijzonder belang dat aan de artiesten wordt toegekend.
