Bendt Eyckermans - In dialoog met het licht en de kunstcanon
Artikel
De stellingen en ladders hebben plaats geruimd voor tientallen bezoekers die in de galerij van Sofie Van de Velde kennis willen maken met het werk van de jonge Antwerpse kunstenaar Bendt Eyckermans. In zijn gekende stijl treedt hij in de expo Beeldmaker gedurende een maand in dialoog met het licht en de Belgische kunstcanon.
Bendt Eyckermans, Het portaal (Fragmentatie & adoratie), 2022, Oil paint on linen, 159 x 124 cm Courtesy of Bendt Eyckermans and Gallery Sofie Van de Velde
Op de vernissage is het druk. Vrienden, verzamelaars en nieuwsgierigen zijn ondanks de striemende regen naar de galerie afgezakt om kennis te maken met zijn werk. Felicitaties en schouderklopjes, een blik van herkenning en een zucht van opluchting dat alles goed verloopt. Geen tijd voor lange gesprekken.
Gelukkig hebben we enkele dagen eerder al gesproken. Ondanks de drukte die aan een tentoonstelling voorafgaat oogt de kunstenaar verrassend ontspannen. Hij neemt de tijd om uitgebreid te antwoorden op de vragen, fragmenten uit zijn werk toe te lichten en tegelijk uit te zoomen naar de bredere kunstwereld. “Ik ben een vijfde generatie kunstenaars,” lacht Bendt. “Kunst was een alledaags deel van mijn wereld. Ik ben opgegroeid tussen de werken van mijn vader en grootvader. Zelfs in die mate dat ik als kind verbaasd was dat er bij mijn vriendjes geen beelden in huis stonden.”
Ondertussen heeft Bendt het (groot)ouderlijk atelier ingepalmd. “In het begin was het aanpassen voor mijn familie: een schilder en geen beeldhouwer? Gelukkig steunden ze mijn keuze. Ik studeerde in 2016 af in de schilderkunst aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten. Langzaam nemen mijn penselen en verftubes het over van de beitels en hamers van mijn vader en grootvader.”
Bendt Eyckermans, De moeder, 2022, Oil paint on linen, 74 x 66 cm Courtesy of Bendt Eyckermans and Gallery Sofie Van de Velde
Bendt Eyckermans
© Yves Joris
Een subtiel spel van licht …
Beeldmaker toont de kunstenaar en zijn subtiele werkwijze. Met enkele penseelstreken vangt hij het licht in zijn onderwerpen en laat hij het in dialoog treden met het natuurlijk licht van de omgeving. In eerdere interviews verduidelijkte Bendt dat licht zo belangrijk is in zijn oeuvre dat hij geen superlatieven vindt om het uit te drukken. Het gaat zover dat hij, wanneer ik hem vraag om een foto te nemen van kunstenaar en werk, links van het werk gaat staan om de natuurlijk lichtinval niet te onderbreken. Ik begrijp wat hij wil zeggen. In zijn werk wordt het vaak donkere onderwerp vergezeld van kleine eilandjes van licht. Buiten het werk zorgen natuurlijk en kunstlicht ervoor dat het schilderij een onderdeel van de omgeving wordt. Bij momenten voel je de drang om in het schilderij te stappen en in dialoog te gaan met de afgebeelde persoon.
Wie de tijd neemt om stil te staan bij de schilderijen kan overvallen worden door een gevoel van onbehagen en verwarring. Enerzijds neemt de kunstenaar je mee in een haast fotografische weergave van de realiteit waarbij je een pluisje op de jas van een personage of een stofje in de hoek van de kamer ziet. Tegelijkertijd krijg je het onbehaaglijke gevoel dat er iets niet klopt, dat de kunstenaar speelt met je perceptie van de waarneming. De personages die Bendt in beeld brengt, vertrekken vaak uit de driedimensionale omgeving van het beeldhouwwerk van zijn vader en grootvader. Schilderijen hebben een dimensie minder, een uitdaging die de kunstenaar aangaat door een verschuiving in het perspectief of door het gebruik van zijn tegelvloeren. Die ambigue omgang is iets wat de kunstenaar enorm aantrekt.
Bendt Eyckermans, Het portaal (Fragmentatie & adoratie), 2022, Oil paint on linen, 159 x 124 cm Courtesy of Bendt Eyckermans and Gallery Sofie Van de Velde
Bendt Eyckermans, Over imperfecties en reflectie (De nostalgist), 2022, Oil paint on linen, 191 x 141 cm Courtesy of Bendt Eyckermans and Gallery Sofie Van de Velde
… en kunstgeschiedenis
De invloeden van Eyckermans zijn breed. Als student kopieerde hij voor de opleiding Schilderkunst het werk van Jean Brusselmans. Ook gebruikt hij net als Brusselmans ruw canvas, maar als we naar de uitvoering kijken, staat diens expressieve, haast agressieve penseelvoering mijlenver van het minutieuze werkwijze van Bendt. Op andere werken doen de omgevallen beelden met afgebroken ledematen denken aan De Chirico of meen je een snipper Brueghel of Bosch te herkennen. Bij On imperfections and Reflection (The Nostalgist) is de link met Spilliaerts zelfportretten overduidelijk.
Bij dit werk ontspint er een boeiende dialoog over invloeden en de drang om te creëren. Hij vertelt dat hij tot enkele jaren geleden elke dag naar zijn atelier trok met die drang. “Nu is het voor mij ook een ruimte geworden om me terug te trekken, een boek te lezen, te studeren en te reflecteren over nieuw werk.” Wanneer ik opnieuw naar het werk kijk, zie ik met andere ogen de verschillende personages die in de spiegels weerkaatst worden. Ik vraag Bendt of ik het juist begrepen heb. Glimlachend zegt hij zelden over de inhoud van zijn werk te praten. “Al mijn werken hebben titels. Bezoekers vragen me wel eens hoe ze de titel moeten begrijpen. Ik antwoord dan meestal: zoals jullie hem begrijpen. Ik heb liever dat mensen hun eigen verhaal maken bij mijn werk, en wellicht is dat soms boeiender dan wat ik bedoelde. Ik praat graag over hoe ik werk, over mijn proces, maar het resultaat, dat is voor de bezoeker.”
Bendt Eyckermans, Een constructie van kamers, beelden en waarnemingen, 2022, Oil on paper, 140 x 120 cm Courtesy of Bendt Eyckermans and Gallery Sofie Van de Velde
De enige druk die ik ervaar, leg ik mezelf op
Naast Sofie Van de Velde zorgen ook de Londense galerie Carlos/Ishikawa en de New Yorkse Andrew Kreps Gallery ervoor dat het werk van Bendt wereldwijd gezien wordt. Vorig jaar was hij niet alleen te bewonderen in Antwerpen en New York, maar ook Shanghai maakte kennis met zijn schilderijen. De internationale vraag naar zijn werk neemt toe, met een wachtlijst tot gevolg van verzamelaars die reikhalzend uitkijken. Of dit de prijzen de hoogte injaagt? “Dat moet je aan Sofie vragen,” lacht hij, “dat laat ik over aan mijn galeriehouders. Zij weten best hoe ze daarmee moeten omgaan en hoe ze vraag en aanbod in overeenstemming moeten brengen. De enige druk die ik mezelf permitteer is die om iets waardevol te scheppen in mijn beeldtaal, een taal die de toeschouwer moet toelaten om een weg te vinden in mijn werk.”
Tentoonstelling
Wie die weg wil vinden, kan nog tot 19 februari terecht in Gallery Sofie Van de Velde in Antwerpen.
