Van Nu en Straks tot nu - Kunstenaarstijdschriften in België
Dit themanummer gaat zoals gewoonlijk over kunst maar is geen kunst. Het werd niet geschreven, vormgegeven of uitgegeven door kunstenaars. Wat je momenteel in de hand houdt, is een kunsttijdschrift, geen kunstenaarstijdschrift. Kunstenaarstijdschriften behoren samen met kunstenaarsboeken tot het domein van de kunstenaarspublicaties: de kunstenaar bepaalt zelf de inhoud, en dus niet een bemiddelaar zoals een kunstcriticus, kunsthistoricus of tentoonstellingsmaker. Kunstenaarstijdschriften zijn (intentioneel) periodieke publicaties die door een beeldend kunstenaar of een groep zijn uitgegeven, samengesteld en/of vormgegeven. Ze bestaan in diverse vormen: van een gratis meeneemkrant of een gefotokopieerd zine tot een lijvig drukwerk, en zowat alles daartussenin. Ze kunnen artistieke bijdragen bevatten zoals kunstenaarspagina’s, originele grafiek of manuele interventies en zelfs geluidsdragers of readymades, maar ook teksten van literatoren en theoretici. Doorgaans zijn kunstenaarstijdschriften het resultaat van samenwerkingen tussen kunstenaars, maar ze zijn ook soms geënt op de praktijk van één kunstenaar. Vorm en inhoud zijn op een unieke en artistieke wijze met elkaar verweven en meer dan bij ander drukwerk geldt hier Marshall McLuhans credo: “the medium is the message”. Voor dit themanummer selecteerden we een vijftigtal titels van Belgische kunstenaarstijdschriften uit de (late) negentiende, twintigste en (vroege) eenentwintigste eeuw. De cover met Happening News van Hugo Heyrman, Panamarenko en Wout Vercammen verscheen precies 60 jaar geleden naar aanleiding van de eerste Antwerpse straathappenings. Het is een van de belangrijkste Belgische kunstenaarsmagazines van de jaren 60, een turbulente periode waarin men vaak de oorsprong situeert van het kunstenaarstijdschrift.