De VIZO verzameling: een decennium grafiek in Vlaanderen

Vizo verzameling

Het feit dat het VIZO (Vlaams Instituut van het Zelfstandig Ondernemen) zal ophouden te bestaan in 2006 wordt een geschikte gelegenheid gevonden om de niet onaardige grafiekverzameling van het instituut te boek te stellen. Het is een prestigieuze uitgave geworden van een interessante collectie die het resultaat is van enkele beleidsbeslissingen. De voorganger van het VIZO was het ESIM (Economisch en Sociaal Instituut van de Middenstand) waarvan de afdeling Kunst­ambacht zich ook bezig hield met de selectie van vrije grafiek en fotografie. Toen bij de veranderende beleidsopties deze disciplines uit de boot vielen, werd beslist om jaarlijks een aantal grafiekbladen van jonge grafici aan te kopen om er de kantoren mee te verfraaien. Later werd een veel groter budget hiervoor vrijgemaakt en kon, met het advies van Emiel Hoorne, de werkelijk onvermoeibare promotor van de grafische kunsten in Vlaanderen en ver daarbuiten, een hele reeks gerichte aankopen worden verricht. Op die manier is een echte staalkaart tot stand gekomen van wat er de jongste tien jaar op grafisch gebied door kunstenaars is voortgebracht.

Het boek is dan ook vooral een kijkboek met kwaliteitsvolte afbeeldingen van werken van 86 verschillende kunstenaars. Het gaat hier zowel om werken van artiesten die voornamelijk met grafiek bezig zijn als van kunstenaars die grafiek slechts in de marge van hun oeuvre een plaats weten te geven. De uitgave is ondersteund door een beschouwende tekst van Ludo Raskin. Met zijn ruim formaat, linnen band met stofomslag een zeer genietbaar werk voor de salontafel.

Uitgave VIZO Design Vlaanderen

 Kanselarijstraat 19, 1000 Brussel - ISBN 9077362282

Luc Peire helemaal

Het is verheugend vast te stellen dat de stichting Jenny & Luc Peire, naar het voorbeeld van haar naamgevers, streeft naar degelijkheid en zingeving. De uitgave van de catalogue raisonné van Luc Peires olieverfwerken is daar de zoveelste illustratie van.

Luc Peire (1916-1994) had zelf al de aanzet voor een dergelijke systematische beschrijving van zijn oeuvre gegeven. Maar een levend kunstenaar houdt er vaak eigenzinnige inzichten op na, die niet perse met een strikte wetenschappelijke aanpak stroken. Zo had hij deze inventaris eerder opgevat als een geïllustreerde catalogus waarin de werken vrij summier werden beschreven, met weglating van informatie die hem niet-opportuun leek, zoals bibliografie, briefwisseling, tentoonstellingen en veilingen. Over de illustraties had hij ook eigen opvattingen. Die moesten klein gehouden worden en uitsluitend in zwart-wit, enerzijds omdat hij geen vertrouwen had in de kleurexactheid ervan en anderzijds om het plegen van plagiaat tegen te gaan. Werk dat hij ondermaats vond, werd niet opgenomen. Vooral in zijn vroeg werk ging hij nogal driest te werk.

Luc Peire

De bedoeling van deze catalogue raisonné is natuurlijk breder en past in een systematische inventarisering en documentatie van het omvangrijke werk van de kunstenaar. Zo slaagden Marc Peire en Els Soetaert erin 1.398 olieverfwerken volgens een consequent gehanteerde en heldere methodologie te beschrijven. Deze werkwijze wordt vooraf uitvoerig beschreven en waar nodig met fotografische voorbeelden gestaafd. Het is boeiend te vernemen welke informatie op de achterkant van Peires werken te vinden is. Het specifieke belang van signatuur en nummering wordt verklaard. Op enkele schaarse uitzonderingen uit de debuutperiode na, zijn alle werken afgebeeld, het overgrote gedeelte ervan in kleur. De technische vooruitgang heeft de bezwaren van de kunstenaar in verband met kleurkwaliteit achterhaald. Er valt niets op aan te merken. Peires specifieke koloriet komt bijzonder goed tot zijn recht, mede door een gelukkige papierkeuze.

Vermits de volgorde chronologisch verloopt, is het ook boeiend het parcours van de kunstenaar op de voet te volgen: het zoeken naar een eigen stijl, los van de bewonderde leermeesters, de haast toevallige uitschieters waarin het latere werk voorvoeld wordt en dan (wij zijn al voorbij het catalogusnummer 500!) de bevrijdende zelfontdekking: een ontbolstering die een drietal jaar duurt, tussen 1952 en 1956, het verstevigen van de eigen stijl met de eindeloze mogelijkheden.

Het essayistisch gedeelte van het boek bestaat uit twee studies van Jaak Fontier en een uitgebreide biografische schets van de hand van Marc Peire, met tekstuittreksels van Luc of Jenny Peire als verhelderende randbemerkingen. Uit zijn lange vertrouwdheid met het werk situeert Jaak Fontier op gevatte wijze Luc Peire in zijn kunsthistorische context en schetst hij de persoonlijke evolutie van de kunstenaar. Dit laatste doet hij aan de hand van een twintigtal werken, een strenge, maar doorvoelde selectie in dat indrukwekkende oeuvre. Hier komen de illustraties bijzonder goed tot hun recht.

Het gebeurt te weinig, maar hier past zeker een woord van waardering voor het werk van de lay-outman. Deze slaagde erin om de saaiheid die in het genre catalogue raisonné ingebakken lijkt te doorbreken. Elk dubbel blad, met de afbeelding van een tiental werken is een lust voor het oog. De werken staan gegroepeerd in telkens wisselende opstellingen, als in een muzikaal ritme waarin Peire zichzelf zeker zou herkennen. Een onmisbaar naslagwerk en bovendien een mooi boek. Wat moet een mens meer hebben? 

Marc Peire & Els Soetaert / Jaak Fontier,

'Luc Peire. Catalogue Raisonné of the Oil Paintings'

Uitgeverij Lannoo, 2005 - ISBN 90 209 61063 / NUR 642 - Basistaal Engels, Nederlandse en Franse versie van de teksten achteraan, 440 blz., 295x 250 mm, 4 kleuren, gebonden met stofomslag - € 74,50

OKV2005.3 Keuze van de redactie.pdf