Stief Desmet - Spel en verbeelding
Artikel
De jongste tijd kwam de kunstenaarsloopbaan van Stief Desmet (°1973) in een stroomversnelling. In 2005 was hij laureaat van de Provinciale Prijs voor Beeldende Kunst van Oost-Vlaanderen en was hij te zien in de Brakke Grond te Amsterdam en in Galerie Jan Dhaese te Gent. Dit jaar had hij een grote tentoonstelling in het Museum van Deinze en de Leiestreek.
Citeren als stijlkenmerk
Wanderer in a forest of flowers and dots, 2005, acryl op doek 200 x 200 cm
Het was in het Museum van Deinze en de Leiestreek dat de tienjarige Stief Desmet via zijn vader met de kunst van Emile Claus in contact kwam. Toen al rees bij hem dat verlangen om ook zoiets te kunnen. De schilderkunst van de voorvaderen heeft hem tot op heden niet meer losgelaten. Schilderen is maar één van de disciplines die hij beoefent, hij maakt ook installaties en sculpturen, en zijn video's zijn bijzonder te smaken. Een bedrijvige kerel die er niet voor terugschrikt om uit zijn eigen werk te citeren in nieuwer werk. Citaten zijn trouwens een soort stijlkenmerk geworden in zijn jonge oeuvre. Hij citeert uit films die bij een groot publiek bekend zijn, bijvoorbeeld Easy Rider, maar evenzeer uit de kunstgeschiedenis.
In een veld van fantasierijke bloemen onderscheiden we de contouren van de figuur uit het werk Der Wanderer über dem Nebelmeer van Caspar David Friedrich, een icoon van de Duitse romantiek Een ander schilderij, Touche moi, refereert dan weer naar impressionistisch werk. Maar er zijn evenzeer verwijzingen naar de schilderkunst van de achttiende eeuw als naar de beeldcultuur van die tijd. We vinden die terug in de zwarte silhouetten die hier en daar opduiken als in de naar oude gravures verwijzende schilderijen.
lmaginary walk #2 / in these woods tonite, 2005, acryl op doek. 100 x 200cm
Herten: edel, kwetsbaar, opgejaagd
Stief Desmet heeft een bijzondere manier van schilderen die zich al dan niet bewust distantieert van de vele navolgers van schilders als Luc Tuymans en Bert De Beul. Hij ontwikkelt een eigen beeldtaal, een eigen alfabet en maakt daarbij gebruik van alle middelen die hem ter beschikking staan. Op een bepaald moment heeft het hert hem blijkbaar erg aangesproken en vinden we zowel schilderijen als sculpturen die dit thema uitdiepen. Hierbij is het zeker niet zo dat alles in volstrekte ernst moet aanschouwd worden, humor maakt integraal deel uit van zijn werk. Zo heeft hij een aantal opgezette hertenkoppen - jachttrofeeën - tot sculptuur bewerkt. Eén ervan is met verbandgaas ingesnoerd en kreeg de sprekende titel E.H.B.O. Maar het hert is blijkbaar meer dan een gimmick. We komen herten tegen in diverse schilderijen. Ze staan voor opgejaagd wild, kwetsbaar leven, edel dier maar naar mijn aanvoelen ook voor jeugdherinneringen en jeugdsentiment. Ook Bambi komt in zijn werk voor en ook dat is een icoon, een icoon van onschuld en vertedering, maar net zo goed van een deel van onze westerse cultuur dat de wereld heeft veroverd.
In Trough these woods tonite (Imaginary walk #2) zien we een geabstraheerd landschap, kennelijk een woud van dennebomen rond een waterplas waar herten zich komen laven. In de heuvels lezen we een deel van de titel van het werk op een manier die sterk aan de bekende Hollywoodletters doet denken. Eén hert loopt op of over het water en komt zó uit de Disneystudio. Intrigerend zijn de gekleurde lijnen die het doek kruisen. Er gaat een dreiging van uit. Het fantasievolle, vredige tafereel wordt verstoord door die lijnen. Zijn het de kogelbanen? De blik van de ongetwijfeld in het bos verscholen jagers? Men mag het er zelf bij fantaseren. Het is wel een sterk schilderij, een schilderij dat in het geheugen blijft hangen.
Een ander werk dat me is bijgebleven is een doek waarop een hertenkop met gewei wordt afgebeeld op een achtergrond van kleurrijke vlekken. Bezijden het doek op de muur heeft de kunstenaar als het ware die vlekken op de achtergrond herhaald, zij het in heviger kleuren, en voorzien van Duitse woorden in gotisch schrift. Het werk gaf hij de titel: Hirsch / Erde / Wald / Blut.
Links: @ Saskia Vanderstichele
Rechts: Hirsch/erde/wald/blut/.... , 2004/2006, acryl op doek, 190 x 165 cm en acryl op muur
Natuur en ruimte
In veel schilderijen van Desmet zien we verwijzingen naar de natuur. Steeds is het een gekunstelde natuur, zoals elk schilderij dat de natuur poogt weer te geven slechts een gekunstelde vorm van die natuur naar voor brengt, een schilderij kan de natuur nooit vervangen. Het is een beetje alsof deze kunstenaar ons dat ook wil duidelijk maken en absoluut wil vermijden dat de illusie van echte natuur zou optreden. Hij brengt verrassende elementen in zijn doeken, ze bieden de toeschouwer de mogelijkheid om zelf associaties te maken en zijn fantasie aan het werk te zetten. De schilderijen, hoe speels ook, geven de toeschouwer de kans om te reflecteren, om te leren over zichzelf.
Desmet houdt ervan om op tentoonstellingen voor zo ver mogelijk de ruimte waarin hij exposeert te manipuleren. Hij brengt muurschilderingen aan die de hoeken laten verdwijnen, de wanden verlengen, voor een stuk de ruimte inpalmen. In die context van vlakken en kleuren presenteert hij dan zijn op zichzelf staande schilderijen en sculpturen tot één compositie of noem het installatie. Soms doet het wat aan de flower-power-tijd denken, maar het lijkt mij meer te zijn dan decoratie. De kunstenaar gaat hierbij wel op zijn gevoel voort, hij maakt geen voorafgaande studies van de ruimte maar grijpt in, hier en nu. Het fijne is dat werk en achtergrond zich met elkaar vermengen of zich met elkaar meten en dat er op die manier een interessante dialoog ontstaat. Dezelfde werken worden telkens opnieuw een beetje rijker door hun manier van presenteren, eigenlijk speelt hij hier zijn eigen curator.
Easychopperbunny, 2005, dvd, 6' 30"
Als paashaas door Gent
Van spelen gesproken, Stief Desmet citeert Einstein die zei dat het spel de meest ernstige vorm van onderzoek is. Het spelelement is in zijn werk dan ook heel duidelijk aanwezig en dat komt wel erg expliciet naar voor in zijn video Tomahawk. In een filmpje van goed drie minuten zie je de kunstenaar bij valavond en 's nachts met een autootje de Gentse binnenstad doorkruisen en her en der op gevels en ramen een tomahawk aanbrengen in een plas namaakbloed. Het is een bijzonder grappige actie waarbij een spanning gecreëerd wordt als zou het om iets zeer illegaals gaan. Het leuke is natuurlijk dat insiders hier en daar wel een gebouw durven herkennen als een museum of een kunstschool, alhoewel de kunstenaar niet nalaat ook enkele 'gewone' gevels, muren of verkeersborden van zijn plastisch werk te voorzien.
Een ander videowerk is easychopperbunny, een film die de denkbeeldige route weergeeft van zijn huis naar zijn atelier. De kunstenaar begeeft zich naar zijn werk. Hij neemt daarvoor een fiets en zet zich het masker van een paashaas op. Je ziet hem zowel door het Gentse centrum als langs veldwegen rijden, de overzet nemen over de Leie, industrie en spoorweg, alle elementen komen er in voor en als kijker volg je die met geamuseerde verbazing en geniet je zonder meer. Het is de ondraaglijke lichtheid van het bestaan in beelden weergegeven, zonder pretenties.
© Saskia Vanderstichele
Glimlachen mag
Stief Desmet omschrijft zijn kunst zelf als een vorm van escapisme, "Ik moet wel, anders doen de vele impulsen mijn hoofd ontploffen," zegt hij. Hij is daarom voortdurend bezig, creëert nieuwe dingen met bestaande elementen, zowel materiële (spullen die hij aantreft in zijn omgeving) als immateriële (de beelden van zijn jeugd, de beelden uit de kunst, de film). "Ik maak als kunstenaar deel uit van de maatschappij, ik haal mijn thema's dan ook uit die maatschappij," verklaart hij vol vuur. En inderdaad, de beelden die hij schept zijn herkenbaar, helder en niet echt gecompliceerd. Ze lijken oppervlakkig en charmant, ze zijn echter meer dan dat, het is aan de kijker om er de verschillende lagen in te ontdekken. En het leuke is dat je je glimlach nu eens niet hoeft te onderdrukken.
Tentoonstelling
van Stief Desmet. Galerie Fortlaan 17 te Gent van 24 november 2006 tot 3 februari 2007 - Galerie Fortlaan 17, Fortlaan 17, 9000 Gent - Tel. 09 222 00 33.
